3307664594

Materiał do egzaminu z przedmiotu „Ekonomia rozwoju"

Tekst pochodzi z publikacji T. Poskrobko, Nowe koncepcje i teorie rozwoju w ekonomii [w:) S. Czaja, T. Poskrobko i in„ Wyzwania współczesnej ekonomii, Wyd. Difin, Warszawa 2012 i chroniony jest prawem autorskim.

Conference on Environment and Development) nazwana później Szczytem Ziemi, która odbyła się w Rio de Janeiro.

Najogólniej stwierdzić można, iż jest to koncepcją holistycznego ujęcia problemów wzrostu i rozwoju gospodarki światowej, który może być określany jako zrównoważony, „jeśli zaspokaja obecne potrzeby bez uszczuplania możliwości ich zaspakajania przez przyszłe pokolenia"¹⁹, wyznaczając taki kierunek eksploatacji surowców, rodzaj inwestycji, stosowane technologie i rozwiązania instytucjonalne, które nie naruszają potencjalnego, przyszłego rozwoju i służą ludzkim potrzebom i aspiracjom²⁰. Tak więc wzrostowi rozumianemu tradycyjnie, jako powiększanie wielkości gospodarczych takich jak: moce wytwórcze, produkt krajowy brutto, konsumpcja społeczeństwa, nadaje się nowe jakościowe ujęcie, dzięki uwzględnieniu aspektów przede wszystkim środowiskowych, ale także społecznych.

W debacie na temat rozwoju prowadzonej przez ekonomistów już od połowy ubiegłego stulecia przeplatają się w zasadzie dwa nurty: rozwój gospodarczy oraz rozwój społeczno-gospodarczy. Skupianie się na rozwoju gospodarczym było charakterystyczne dla dyskusji prowadzonej od lat sześćdziesiątych do późnych lat dziewięćdziesiątych oraz sporu między ekonomią podażową i popytową. Warto podkreślić, że nadal takie rozumienie rozwoju jest dominujące w teoriach głównego nutu. Wraz z wprowadzeniem do debaty nad rozwojem takich pojęć jako instytucjonalne otoczenie gospodarki oraz kapitał społeczny, większą uwagę zwrócono na wpływ sfery społecznej na procesy rozwoju gospodarki. W związku z tym nastąpiło poszerzenie zakresu pojęcia rozwój. Dzięki temu pojęcie rozwój społeczno-gospodarczy zdecydowanie zyskuje w ostatnich latach na znaczeniu. Koncepcja zrównoważonego rozwoju zyskała na popularności głównie wśród europejskich badaczy i polityków. Koncepcja zrównoważonego i trwałego rozwoju jest obecnie uważana za priorytetowy kierunek rozwoju społeczeństw Unii Europejskiej. Natomiast w międzynarodowej debacie na temat rozwoju nie zyskała dużego znaczenia i traktowana jest jako koncepcja głęboko heterodoksyjna. Zrównoważony rozwój krytykowany jest przede wszystkim za zbytnią fetyszyzację roli środowiska przyrodniczego oraz za zbyt normatywny charakter. Niewykluczone jednak, że centrum debaty nad rozwojem przesunie się w kierunku zrównoważonego rozwoju. Obecnie organizacje będące swoistymi animatorami tej debaty, takie jak Organizacja Narodów Zjednoczonych czy Bank Światowy coraz częściej obok problemów społecznych wymieniają również problemy związane z degradacją zasobów i walorów środowiska.

¹⁹    Our Common Futurę, World Commission on Environment and Developement, Oxford University Press, Oxford 1987, s. 8;

²⁰    D.E. James, P. Nijkamp, J.B. Opschoor, Ecological Sustainability and Economic Development [w:] F. Archibugi, P. Nijkamp (red.), Economy and Ecology: Towards Sustainable Development, Wyd. Kluwer Academic, London 1990, s. 28;