Wyszczególnienie |
RACHUNEK KOSZTÓW RZECZYWISTYCH |
RACHUNEK KOSZTÓW PLANOWANYCH |
Horyzont czasowy |
Przeszłość |
Przeszłość i przyszłość |
Charakter kosztów |
Koszty faktycznie poniesione |
Koszty planowane lub standardowe |
Wiarygodność |
Wysoka |
Ograniczona |
Dokumentacja |
Dowody księgowe |
Plany, prognozy, normy |
Rachunkowość finansowa |
Ewidencja i kalkulacja kosztów Sprawozdanie finansowe |
Ceny ewidencyjne Kalkulacja kosztów |
Rachunkowość zarządcza |
Kalkulacja kosztów ex post Ustalanie cen sprzedaży Ocena rentowności ex post |
Kalkulacja kosztów ex antę Ustalanie cen sprzedaży Budżetowanie i analiza odchyleń |
Główne zalety |
Wiarygodność, dokładność, rzetelność, prawdziwość, mata pracochłonność, prostota, zgodność z systemami FK |
Szybkość pozyskania informacji, możliwość śledzenia na bieżąco kosztów i odchyleń, zgodność z większością systemów ERP |
Główne wady |
Długi czas pozyskania informacji o ponoszonych kosztach, brak możliwości monitorowania kosztów i bieżącej analizy odchyleń |
Ograniczona wiarygodność, duża pracochłonność, konieczność ustalania norm (standardów) oraz ustalania i rozliczania odchyleń |
© Marek Masztalerz
„W związku z tym, że koszty standardowe ustala się raz na rok (na podstawie planowanej /budżetowanej/ ceny surowca), oraz w związku z tym, że surowcem jest ropa naftowa, której ceny skaczą od 60 do 150 USD za baryłkę, by ponownie spaść do 40 USD za baryłkę (wszystko w ciągu jednego roku obrotowego), odchylenia mają bardzo istotny wpływ na sprawozdania, co też powoduje nieprzydatność rachunku kosztów standardowych do jakichkolwiek symulacji i analiz bieżących.”
(Specjalista ds. Cotrollingu, Grupa LOTOS) ..
„Kluczowa jest odpowiedź na pytanie, jak bardzo w naszej branży standard może różnić się od kosztów rzeczywistych (np. czy kupujemy surowce na rynku spot czy zawierane są długoterminowe umowy po stałej cenie). Jeśli mamy duże odchylenia, to rachunek kosztów standardowych jest nieprzydatny w planowaniu. (...) Standard jest super narzędziem, ale tylko w stabilnych branżach.”
(Kontroler Finansowy, Rieber Foods Polska)
© Marek Masztalerz