4. Pojęcie i cechy rachunku ekonomicznego.
Rachunek ekonomiczny- to zespół rachunków służących do podejmowania optymalnych decyzji gospodarczych. To zespół rachunków niezbędnych do wyboru optymalnego (z punktu widzenia przyjętego kryterium celu) rozwiązania jakiegoś zagadnienia z pośród różnych wariantów możliwych do zastosowania. Rachunek ekonomiczny stanowi podstawę podejmowania decyzji ekonomicznych, pozwala na optymalizacje decyzji dotyczących określonych zjawisk gospodarczych.
Cechy rachunku ekonomicznego:
> Względność- optymalność rozwiązania może być oceniana tylko z punktu widzenia celu, który ma być optymalizowany. To co jest racjonalne z punktu widzenia jednego określonego celu, może się okazać nieracjonalnym przy przyjęciu innego kryterium celu.
> Wariantowość- jeżeli chce się wybrać najkorzystniejszy sposób realizacji celu, to trzeba znać różne możliwe sposoby umożliwiające jego osiągnięcie. Każdy z wariantów musi być wewnętrznie spójny i logiczny oraz możliwy do realizacji (gdyby wybór padł na niego)
> Dualność- możliwość kierowania się zasadą maksymalizacji celu lub minimalizacji nakładu
> Kompleksowość- rachunkiem trzeba objąć wszystkie aspekty wiążące się z realizacją zamierzonego celu, a mające mieć wpływ na jego efektywność tj. zarówno na nakłady jak i na korzyści z nich płynące
> Optymalność
Rachunek ekonomiczny to zespół rachunków.
Podział ze względu na źródła danych:
> Gospodarka rynkowa- rachunek ekonomiczny ma charakter pośredni-dane dla rachunku są czerpane z rynku.kształtują się w warunkach konkurencji i przyjmują formę cen, płac itp.
> Gospodarka nierynkowa- rachunek ekonomiczny ma charakter bezpośredni -wyboru w skali gospodarki dokonuje się w jednostkach fizycznych. Kryterium wyboru to bezpośrednio rozmiary i struktury produktu końcowego całej gospodarki.
5. Niepewność i ryzyko w procesie gospodarowania
Niepewność- możliwość odchyleń- dodatnich lub ujemnych- od zamierzonych w planie efektów przedsięwzięcia.
Wyróżniamy niepewność:
> Losową- powodują przyczyny losowe np. burza, powodzie, awarie urządzeń technicznych; występuje w działach gospodarczych, w których wyniki działalności są silnie uzależnione od warunków naturalnych- rolnictwo, budownictwo, transport, komunikacja.
Zmiany wynikające z przyczyn przyrodniczych różnią się od przyczyn losowych tym, że mogą wywoływać zarówno korzystne jak i niekorzystne odchylenie wyniku ex post w stosunku do zamierzenia.