4130649086

12

ekonomicznego jest prawdziwa to i wnioski muszą być prawdziwe. Np.: wniosek: „człowiek za tę samą ilość dobra woli wydać mniej niż więcej”, jest prawdziwe, bo w innym wypadku uszczupliłby swój dochód przecząc tym samym przesłance którą uznaliśmy za prawdziwą. Cytując Milla hipoteza „pozbawiona wszelkich podstaw faktycznych ( można powiedzieć że) wnioski ekonomii politycznej, podobnie jak wnioski geometrii, są prawdziwe jedynie w abstrakcji, to znaczy, że są one prawdziwe jedynie pod warunkiem spełnienia pewnych założeń”¹. Przez ekonomię zatem Mili rozumie zbiór wyników analizy dedukcyjnej, opartych na pewnych uznanych na mocy założenia przesłankach psychologicznych. Wyniki te są rezultatem pominięcia - w tym przesłanek - wszystkich nieekonomicznych aspektów ludzkich zachowań. W tym miejscu warto przypomnieć sobie rozziew między formalizmem logicznym a naukowym pragmatyzmem. Kiedy zbudowaliśmy zatem twierdzenie, trzeba skonfrontować je z rzeczywistością, aby zbadać czy do niej pasuje. Odwołujemy się zatem do doświadczenia porównując fakty z wnioskami płynącymi z teorii. Pomocna nam jest w tym metoda indukcyjna, która służy „ nie jako środek odkrywania prawdy, lecz jako środek jej weryfikacji”. Różnica między faktem a prognozą przez teorie zakładaną spowodowana jest wystąpieniem przyczyn zakłócających. Ich identyfikacja pozwala na uwzględnienie ich w istotnych warunkach początkowych czyniąc naszą teorię doskonalszą bez konieczności jej odrzucania. Mili zaznacza, że w oparciu o metodę indukcyjną formułując prognozę nie zakłada, aby w oparciu o cechy części wnosić o cechach całości, lecz wykryć sprzyjającą tendencję pojawienia się wyniku. Ostatecznie Mili uznaje, że metoda indukcyjna jest tylko drobną przystawką do dedukcji, która w ekonomi wiedzie prym jako uprawniony typ rozumowania. Metody indukcyjne zaś z uwagi na złożoność przyczyn są w zasadzie bezużyteczne. Reasumując zatem poglądy Milla na uprawianie ekonomii przyjąć należy:

1. zdefiniowanie pojęcia pierwotnego, tzw. Homoeconomicusa,

1

M.Blaug, Metodologia Ekonomii, Warszawa 1995, s. 106.