4544140199

wzrasta. W przemyśle maszynowym wykonuje się w ten sposób łożyska ślizgowe, koła zębate pomp olejowych, gniazda zaworów, popychacze zaworów itp.

Obecnie w budowie maszyn coraz częściej stosuje się części z tworzyw sztucznych. Części maszyn przenoszące znaczne siły (np. koła zębate) są wykonywane na wtryskarkach z tworzyw termoplastycznych (najczęściej z poliamidu) wzmocnionych szkieletem metalowym. Części obciążone małymi siłami, np. podkładki, nakrętki, tuleje łożyskowe, wykonuje się z samego tworzywa.

Wypraski kształtuje się w formach pod ciśnieniem i w podwyższonej temperaturze. Dokładność wyprasek jest zależna od jednorodności tworzywa i dokładności wykonania formy. Wytłoczki i wypraski najczęściej nie wymagają obróbki skrawaniem i wtedy nie są zaliczane do surówek, lecz do wyrobów gotowych.

Naddatek na obróbkę jest to warstwa materiału, którą usuwa się podczas procesu technologicznego w celu otrzymania części zgodnej z rysunkiem i wymaganiami technicznymi, czyli jest to różnica pomiędzy wymiarem surówki a wymiarem obrobionej części. Naddatek na obróbkę najczęściej jest usuwany podczas kilku operacji, z których każda może się składać z kilku zabiegów, a te z kolei z kilku przejść. Rozróżnia się dwa rodzaje naddatków:

-    całkowity,

-    międzyoperacyjny.

Naddatek międzyoperacyjny to grubość warstwy obrabianej części, którą należy usunąć w danej operacji, a naddatek zabiegowy - grubość warstwy usuwanej w zabiegu. W każdym etapie obróbki część jest wykonywana z pewną tolerancją w stosunku do jej wymiarów nominalnych po ukończonym etapie, w związku z tym wyróżniamy następujące wartości naddatków:

-    naddatek minimalny, stanowiący różnicę między minimalnym wymiarem części przed danym etapem obróbki i maksymalnym jej wymiarem po rozpatrywanym etapie obróbki,

-    naddatek maksymalny, stanowiący różnicę między maksymalny wymiarem części przed danym etapem obróbki i minimalnym jej wymiarem po rozpatrywanym etapie obróbki,

-    naddatek nominalny, stanowiący różnicę nominalnych wymiarów części przed i po rozpatrywanym etapie obróbki.

Suma naddatków międzyoperacyjnych równa się naddatkowi całkowitemu. Naddatki są określane na stronę. W bryłach obrotowych naddatki najczęściej są podawane na średnicę, co wymaga specjalnego zaznaczenia. Określenie właściwych naddatków na obróbkę jest ważnym zagadnieniem techniczno-ekonomicznym. Nadmierne naddatki powodują zwiększenie kosztów wykonania części, a więc zużycie większej ilości materiału surówek, przedłużenie czasu obróbki, zwiększenie zużycia energii i narzędzi. Zbyt małe naddatki mogą być przyczyną zwiększenia liczby braków. W tabelach poniżej podano przykładowe, orientacyjne wartości naddatków obróbkowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

15