Podział na koszty stałe i koszty zmienne zależy od przyjętego horyzontu czasowego. W bardzo krótkim czasie wszystkie koszty są w zasadzie stałe. Natomiast w długim okresie wszystkie koszty podlegają zmianom. Istotny wpływ na omawiany podział kosztów ma przyjęty przedział wielkości produkcji. Kiedy nie osiągnie się minimalnej wielkości produkcji lub przekroczy się wielkość maksymalną, to wtedy podział na koszty stałe i koszty zmienne może nie odpowiadać istocie tych kosztów. Mówiąc o kosztach stałych i kosztach zmiennych, musimy odróżnić koszty całkowite i koszty jednostkowe.
Zachowanie się kosztów całkowitych i kosztów jednostkowych, zarówno stałych, jak i zmiennych, jest krańcowo odmienne w przypadku zmian wielkości produkcji.
Jeżeli weźmiemy pod uwagę koszty stałe, to całkowite koszty stałe są niezależne od zmian wielkości produkcji, natomiast jednostkowe koszty stałe ulegają zmianom. Jednostkowe koszty stałe maleją, kiedy produkcja rośnie, a rosną, kiedy produkcja spada.
Koszty zmienne natomiast reagują na zmiany wielkości produkcji w ujęciu kosztów całkowitych. Rosną, kiedy produkcja wzrasta, i maleją, kiedy produkcja spada. Jeżeli koszty zmienne podlegają proporcjonalnym zmianom w stosunku do wielkości produkcji (w praktyce jest to przypadek najczęściej spotykany), wówczas jednostkowe koszty zmienne są stałe.
Przechodząc do bliższej charakterystyki kosztów stałych i kosztów zmiennych, należy podkreślić, iż ze względu na stopień stabilności i zmienności tych kosztów można dokonać dalszego ich podziału.
W obrębie kosztów stałych wyróżniamy:
a/ koszty (bezwzględnie) stałe - koszty pozostające na tym samym poziomie niezależnie od rozmiarów produkcji, np. amortyzacja;
Rysunek - całkowite i jednostkowe koszty stałe.