■ obsługuje biznes (wybraną grupę nabywców o charakterystycznych potrzebach) lub zbiór pokrewnych biznesów, które mogą być planowane oddzielnie w stosunku do reszty firmy,
■ ma własnych konkurentów, którym stara się dorównać albo ich prześcignąć,
■ ma oddzielne kierownictwo, odpowiedzialne za planowanie strategiczne i wyniki finansowe i które kontroluje większość czynników wpływających na zysk (produkcyjnych, marketingowych, finansowych, badawczo-rozwojowych, personalnych czy zaopatrzeniowych).
Rozpatrując strategiczne funkcjonowanie firmy uwzględnić należy również, że jej elementami są wydzielone obszary o pewnej specyfice i autonomii. Podstawowymi obszarami firmy, w których wykonuje się główne jej funkcje, są:
■ produkcja, czyli działalność operacyjna, polegająca na wytwarzaniu wyrobów i/lub świadczeniu usług, oferowanych następnie na rynku,
■ marketing, oznaczający rozpoznanie sytuacji na rynku, określanie celów rynkowych oraz ustalanie działań, służących ich osiągnięciu,
■ finanse, w ramach których określa się źródła pozyskiwania środków finansowych niezbędnych w działalności firmy oraz wskazuje kierunki właściwego ich wykorzystania,
■ personel, obejmujący rekrutację i dobór pracowników, przygotowanie ich do pracy a także zapewnienie warunków do osiągania celów firmy i powiązanych z nimi celów rozwoju zawodowego pracowników,
■ badania i rozwój (B+R), odpowiedzialne za poszukiwanie nowości techniczno-organizacyjnych i przygotowywanie ich do wdrożenia i wykorzystania.
We wszystkich omawianych obszarach funkcjonowania firmy, obok zarządzania strategicznego realizowane jest zarządzanie operacyjne. Polega ono na10 zarządzaniu bieżącą realizacją wycinkowych funkcji i celów organizacji, w krótkim horyzoncie czasowym, przy wysokim stopniu szczegółowości oraz zwykle mierzalnych parametrach i wynikach, silnym uwzględnieniu czynników wewnętrznych, względnie stabilnych uwarunkowaniach, jak też silniejszej podatności na działania rutynowe, powtarzalne. Wzajemne zależności między obszarami funkcjonalnymi organizacji a zarządzaniem strategicznym oraz zarządzaniem operacyjnym przedstawiono na rys. 0.2.
10 Opracowano na podstawie T. Gołębiow ski: Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola. DIFIN, Warszawa 2001, s. 64.
15