6355787719

Robert Kupiecki

Zapewnia jednak w zmieniających się uwarunkowaniach bezpieczeństwa, stabilny punkt wyjścia, zdolny przyspieszać procesy decyzyjne, uwalniać je od balastu ustaleń spraw podstawowych oraz wpisywać rozstrzygnięcia polityczne w szersze ramy uzgodnionych sposobów działania, wynikających z celów i interesów wspólnoty. Strategie bezpieczeństwa - jako dokumenty powszechnie dostępne - stanowią ważny instrument legitymizacji polityki oraz działań zewnętrznych państwa (instrument dyplomacji, prewencji i odstraszania).

Tworzenie i uprawianie strategii bezpieczeństwa ma jednak w dużej mierze elitarny charakter, wynikający nie tylko z długo budowanej wiedzy i doświadczeń uczestników, ale także z istotnej roli informacji klasyfikowanej w tych procesach. Jawność współczesnych narodowych strategii bezpieczeństwa (jako wierzchołek góry lodowej strategicznych działań państwa) wprowadza w tej mierze istotny element zmiany, co nie pozwala jednak zapomnieć o sformułowanej wyżej uwadze. Budowanie strategii bezpieczeństwa narodowego nigdy nie należało do łatwych zadań. Trwałe przyczyny tego stanu rzeczy tkwią zarówno w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu międzynarodowym, jak i różnorodnym wpływie tej sytuacji na treść, zakres i wyzwanie utrzymania jej aktualności. Współcześnie, najistotniejsze znaczenie mają jednak skutki odejścia (zmiana paradygmatu) od pojmowania bezpieczeństwa narodowego głównie w kategoriach militarnych (zabezpieczenie przetrwania narodu i państwa). W rezultacie jest ono obecnie rozumiane jako gwarancja zaspokojenia szerzej definiowanych potrzeb, praw i aspiracji narodu/społeczeństwa dotyczących sposobu oraz jakości życia, tożsamości ustrojowej, kulturowej oraz szans rozwoju⁷. Dzisiejsze strategie zwracają uwagę m.in. na takie niemilitarne składniki bezpieczeństwa, jak ochrona środowiska naturalnego, gwarancje dostaw surowców energetycznych, ochrona infrastruktury krytycznej i cyberprzestrzeni, migracje, dysproporcje rozwoju gospodarczego, terroryzm, zorganizowana przestępczość itp. W takim ujęciu spraw, dostrzegającym przyczyny zjawisk, nieuchronnie musi zacierać się także klasyczny podział na problemy przypisywane wewnętrznym działaniom państwa i polityce międzynarodowej. Od anglojęzycznych pojęć domestic oraz international, proces wiązania się obu obszarów bezpieczeństwa zaczęto określać jako intermestic?. Wreszcie, ¹ Zob.: Z. Nowakowski, Bezpieczeństwo narodowe - ewolucja pojęcia i zakresu, w: T. Jemioło, K. Rajchel (red.), „Bezpieczeństwo narodowe i zarządzanie kryzysowe w Polsce w XXI wieku -wyzwania i dylematy”, Warszawa 2008, s. 75 i nast.

⁸ Samo pojęcie intermestic przypisywane jest byłemu profesorowi Uniwersytetu Stanforda Baylessowi Manningowi, który przedstawił je w publikacji ogłoszonej na łamach „Foreign Affairs”

14

Bezpieczeństwo Narodowe 2015/1