7233380288

przemian strukturalnych, co objawia się stagnowaniem wielkości obszarowej gospodarstw przy dynamicznym wzroście majątku. W efekcie relacje aktywa/ziemia i ziemia/praca pogarszają się. Rzeczywiście, relacja ziemia/ praca przy średniej 21,29 ha na osobę praktycznie w badanym okresie nie zmieniała się (wahała się w wąskim przedziale 20-23 ha). Natomiast techniczne uzbrojenie pracy mierzone relacją wartości aktywów pomniejszoną

0    wartość ziemi na osobę wzrosło w badanym okresie 1,8-krotnie, przy czym przyrost nasilił się po 2012 r. Poprawa efektywności produkcji

1    wydajności pracy wymaga zarówno wzrostu wyposażenia pracującego w majątek, jak i w ziemię. Blokowanie relacji ziemia/ praca hamuje poprawę wyników ekonomicznych (tab. 1).

Ponieważ zasoby ziemi okazały się czynnikiem w minimum, należy spodziewać się silnego wpływu przyrostu wyposażenia pracującego w użytki rolne na wydajność pracy. Rzeczywiście, wzrostowi wyposażenia pracującego w ziemię towarzyszył coraz szybszy wzrost wydajności pracy. Raz jeszcze wyniki badań potwierdzają tezę, że wydajność pracy w rolnictwie zależy od ilości ziemi przypadającej na pracującego i produkcyjności ziemi, a mały rozmiar gospodarstw może stać się najważniejszym ograniczeniem wzrostu wydajności pracy (rys. 5).

Tabela 1. Zmiany podstawowych czynników wytwórczych i ich relacji w gospodarstwach wielostronnych (TF80) w woj. kujawsko-pomorskim w latach 2004-2017

Rok	Nakłady pracy [osób]	Użytki rolne [ha]	Aktywa ogółem [tys. zł]		Relacja
				Aktywa bez ziemi [tys. zł]	ziemia/ praca [ha/ osobę]	aktywa/ praca [tys. zł/ osobę]	aktywa/ ziemia [tys. zł/ha]	aktywa bez ziemi/praca [tys. zł/ osobę]	aktywa bez ziemi/ziemia [tys. zł/ha]
2004	2,03	40,32	561	462	19,86	276	14	228	11
2005	2,63	56,04	646	527	21,31	245	12	201	9
2006	2,56	53,06	706	579	20,73	276	13	226	11
2007	2,29	45,18	670	515	19,73	292	15	225	11
2008	2,70	56,88	915	735	21,07	339	16	272	13
2009	2,95	60,97	992	840	20,67	336	16	285	14
2010	3,32	68,22	1 143	980	20,55	344	17	295	14
2011	2,97	59,92	1 109	878	20,18	373	19	295	15
2012	2,49	53,29	1 056	814	21,40	424	20	327	15
2013	2,52	54,17	1 156	913	21,50	459	21	362	17
2014	2,48	55,49	1 948	914	22,38	785	35	369	16
2015	2,49	57,38	2 042	949	23,04	820	36	381	17
2016	2,50	57,43	2 056	942	22,97	823	36	377	16
2017	2,37	53,71	2 124	970	22,66	896	40	409	18
Średnia	2,59	55,15	1 223	787	21,29	478	22	303	14

Źródło: Obliczenia własne na podst. FADN: http://fadn.pl/publikacje/szeregi-czasowe/ SzerCzas-NRWOJ-NWAZ-SO2007-UE-NORM_20190327.xls

marzec 2020

Rys. 5. Wpływ wyposażenia pracującego w ziemię na wydajność pracy w gospodarstwach wielostronnych (TF80) w woj. kujawsko-pomorskim w latach 2004-2017

Źródło: Obliczenia własne na podst. FADN: http://fadn.pl/publikacje/szeregi-czasowe/ SzerCzas-NRWOJ-NWAZ-SO2007-UE-NORM 20190327.xls