11173

Możemy też wymienić AFAZJE DZIECIĘCĄ, która różni się od afazji występującej ii dorosłych, gdyż uszkodzenie strukmr nerwowych ii dzieci następuje w okresie uiaikończouego rozwoju psychofizycznego i dlatego objawy nie są tak zróżnicowane jak ii dorosłych. Zależą one przede wszystkim od wieku dziecka, od stadium rozwojowego jego mowy oraz od stopnia przyswojenia umiejętności czytania i pisania. Wśród przyczyn wstąpienia afazji dziecięcej należy wymienić urazy czaszki, choroby zakaźne (odra, ospa, krztusiec, grypa, płonica i błonica), nowotwory, dur, choroba Heinego Medina, zapalenie opon mózgowych.

Jeżeli uszkodzenie struktur korowych nastąpiło jeszcze przed początkiem mowy i uniemożliwia jej normalny rozwój, mamy do czynienia z ALALIĄ. Przypuszcza się, że przyczyną alalii mogą być uszkodzenia mózgu spowodowane urazem porodowym, zapaleniem mózgu, opon mózgowych, urazem czaszki, choroby zakaźne matki w okresie ciąży. Rozróżniamy ALALIĘ SŁUCHOWĄ I ALALIĘ RUCHOWĄ. Dzieci z pierwszą postacią alalii , choć słyszą, nie mają wykształconego rozumiana mowy; uczą się odczytywać ją z ust, gestów, mimiki. Natomiast dzieci z alalią ruchową rozumieją mowę otoczaiia, ale same mówić nie mogą. Dzieci te dawniej uchodziły za głuche lub niedorozwinięte umysłowo. Obecnie trafią do przedszkoli normabiych.

Obok zaburzai mowy spowodowanych uszkodzaiian struktur korowych należy wymiaiić zaburzana spowodowane uszkodzeniem układu pozapiramidowego (uszkodzeniem nerwów czaszkowych i ich jąder w ośrodkowym układzie nerwowym, które są odpowiedzialne za pracę narządów g^osowo-artykulacyjnych). Zalicza się do nich DYSARTRIĘ oraz ANARTRIĘ. Terminali dysartria określa się zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia ośrodków i dróg nerwowych, unerwiających narządy inowne. Powstają wtedy zaburzana kontroli i koordynacji czynności mięśni biorących udział w mowie. Anartria to z kolei brak rozwoju mowy lub utrata nabytych już umiejęniości wytwarzania dźwięków mowy spowodowane tymi samymi przyczynami, co dysartria. Przyczyną dysartrii u dorosłych może być miażdżyca mózgu, kiła, nowotwory, stwa-dnienie rozsiane, ołowica, choroba Parkinsona U dzieci dysartrycznycli zaburzana mowy towarzyszą zazwyczaj innym objawom chorobowym takim jak: dziecięce porażenie mózgowe, atetoza, porażenie rzekomoopuszkowe, porażenie opuszkowe.

Najczęściej występującą wadą wymowy zaliczaną do zaburzai wewuątrzpochodnych jest JĄKANIE. Przejawia się ono z^urzaiiem płynności mowy, na skutek występowania skurczów mięśni biorących udział w mowie. Zjawiskom tym towarzyszą zmiany psychiczne związane z procesem komunikowania się z ludźmi, lęk przed mówienian i unikanie kontaktów z otoczeniem. Przyczyny jąkania nie są dostatecznie poznane. Iraia Sty czek podaje, że najczęściej za przyczyny jąkania uznaje się: dziedziczenie skłonności do jąkania w formie niepełnowartościowego systemu nerwowego, przyuczanie dzieci leworęcznych poniżej sióćknego roku życia do posługiwania się prawą ręką, ogólna niesprawność motoryczna, niedostateczna czynność jąder podkorowych, chwiejność układu wegetatywnego. Jąkanie może występować często jednocześnie z innymi wadami mowy.

Kolejnym aidogainym zaburzeniem mowy jest DYSGLOSJA. Terminem tym określa się zniekształcana dźwięków mowy lub uiauożność ich wytwarzania na skutek nieprawidłowej budowy narządów mowy lub obniżenia słyszalności. Do najczęstszych przyczyn należą nieprawidłowości w obrębie budowy anatomicznej aparam artykulacyjuego (hi szczegóbiie rozszczep wargowo-podniebiauiy, wady zgryzu i podniebienia, krótkie wędzidełko języka, zbyt duży język, diastana) oraz osłabiona sprawność