page0215

205

tencyą, która się w ciele rozwija w organizm. Jako organiczna siła różni się od sił fizycznych i chemicznych, jakoteż od sił duchowych; przewyższa pierwsze, a nie dochodzi do drugich. Może tylko w materyi działać, z którą jest połączona, ale nie niezależnie i nieoddzielnie od niej. Nie jest jednak ona wynikiem połączenia się atomów, ale raczej jego przyczyną. Jest formą lub energią materyi, ale nie jest żadną samoistną czyli osobno istniejącą istotą. Stanowi ona pośrednie ogniwo pomiędzy siłami przyrody a duchem. Ściśle ją określić i opisać nie możemy. Skoro nie wiemy, czem są siły natury, to i nie poznajemy, czem są przewyższające ją siły duchowe. Wyraz „siła¹* jest tylko osłoną naszej nie wiadomości, wyraz służący na wszystko, czego nie znamy i nie umiemy o-kreślić.

Ponieważ dusza zwierzęca nie jest istotą duchową, nie może się od ciała odłączyć i bez niego sama przez się istnieć — a zatam nie posiada świadomości namysłowej. I na odwrót powiedzieć możemy: ponieważ nie ma świadomości namysłowej i nie jest zdolną podnieść się do wyższego życia etycznego, — więc wnioskujemy, że nie jest ona istotą samoistną, od życia ciała niezależną, ani też duchową, — lecz, że tylko stanowi jedność z życiem aktualnem i w niem jedynie istnieje. Ostatecznie siła ta jest może tylko własnością pojedynczą, która się zlewa w jedno z istnością materyi i podziela jej losy.

http://rcin.org.pl