11185

Przystąpienie do konwencji oznacza zobowiązanie się państwa do przestrzegania i zagwarantowania praw człowieka i podstawowych jego wolności. A są to:¹

•    prawo do życia,

•    wolność od tortur i innego nieludzkiego traktowania lub karania,

•    wolność od niewolnictwa i poddaństwa oraz pracy przymusowej lub obowiązkowej,

•    prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego,

•    prawo do rzetelnego i publicznego procesu sądowego w sprawach karnych i cywilnych, w rozsądnym terminie,

•    wolność od karania bez podstawy prawnej,

•    prawo do poszanowania życia prywatnego, rodzinnego, mieszkania oraz korespondencji,

•    wolność myśli, sumienia oraz wyznania,

•    swoboda wypowiedzi oraz wolność prasy,

•    swoboda spokojnego zgromadzania się i stowarzyszania oraz prawo tworzenia

i przystępowania do związków zawodowych,

•    prawo do małżeństwa i założenia rodziny,

•    prawo do skutecznych środków odwoławczych,

•    wolność od dyskryminacji.

Katalog podstawowych praw, zawarty w pierwotnym tekście konwencji, z czasem uzupełniono w kolejnych protokołach dodatkowych nr 1, 4, 6, 7, 12 oraz 13. Zgodnie z owymi protokołami państwa zobowiązują się zapewnić m.in. prawo do poszanowania własnego mienia, prawo do swobodnego poruszania się i swobodnego wyboru miejsca zamieszkania, prawo do nauki połączone z obowiązkiem uznania przez państwo prawa rodziców do wychowania i nauczania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi i filozoficznymi, organizację wolnych wyborów w rozsądnych odstępach czasu.² Zapewniono też minimalne gwarancje prawne dla cudzoziemców w postępowaniu dotyczącym ich wydalenia.³ Wprowadzono zakaz ponownego sądzenia lub karania za ten sam czyn oraz równość praw i obowiązków cywilnoprawnych w stosunkach wynikających z małżeństwa.⁴ Zagwarantowano prawo do odszkodowania za niesłuszne skazanie oraz prawo do odwołania w sprawach karnych.⁵ Zgodnie z protokołem nr 6 przyjętym 28 kwietnia 1983 roku (wszedł w życie 1 marca 1985 roku) państwa zobowiązały się także do zniesienia kary śmierci, którą mogą jednak utrzymać jedynie

2

1

   Marek Antoni Nowicki Wokół KonwetKji Europejskiej. Komentarz do Eitropejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2009,

2

   Ibidem,

3

   Ibidem,

4

   Ibidem.

5

   Marek Antoni Nowicki Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2009,