11231

-    Wulkany tarczowe- nie wybuchają gwałtownie, lawa ma małą lepkość, lawa przedostają się do powierzchni - tworzy się jezioro lawowe, lawa spływa strumieniami, przelewa się przez brzegi jeziora, powstaje pokrywa. Średnice są duże, rozległe. Czynne wulkany lawowe na Hawajach (bazaltowe lawy)RYS

-    Kopuły lawowe - kwaśniejsza magma nie jest w stanie szybko się rozlewać. Szeroki łagodny wierzchołek, strome zbocza. Wylana lawa szybko zastyga. Dobudowane do góry. Magma się nie rozlewa. RYS

2)    Eksplozywne - w wyniku erupcji eksplozywnych

-Stożki popiołowe - charakterystyczne kształty( wklęsłe zbocza), najgrubszy materiał wyrzucany na najkrótszą odległość. Kanał wulkaniczny takich (popiołowych) wulkanów to diatrema. Diatremy często wypełnione kimberlitem (złoża diamentów). Niewiele takich wulkanów na świecie RYS

-    maar - nie tworzą stożka, składają się wyłącznie z krateru otoczonego wałem mat piroklastycznych. Często są wypełnione wodą. Tworzą się jeziora (20-30m)RYS

3)    Wulkany mieszane(stratowulkany) - (stratum - warstwa). Wulkany warstwowe, erupcja mieszana, wyrzucany mat piroklastyczny i lawa. Wylew lawy może nie objąć całego wulkanu. Warstwa lawy i w-wa mat piroklastycznego, czasem występują stratowulkany z kalderą (kaldera- zagłębienie w szczycie wulkanu powstałe w wyniku wysadzenia lub zawalenia szczytu wulkanu) RYS

Zjawiska powulkaniczne

Niektóre z tych zjawisk mogą towarzyszyć wybuchom wulkanów. Dotyczy to przede wszystkim:

• Ekshalacji wulkanicznych - wyziewów gazów wulkanicznych, gazy wydobywają się niezależnie od erupcji. Mogą występować długo po działalności wulkanów. Dzielą się na 3 typy

-fumarole - wyziewy gorące(ponad 200C) towarzyszą działalności wulkanicznej, mają bogaty skład: H20, C02, F2,CI2, S, H2, N2

-solfatany - ciepłe (100 - 200C) występują na zboczach czynnych wulkanów w kalderze, uboższy skład: H20, C02, H2, S

-mo fety- najchłodniejsze, utrzymują się długo po wybuchu w większej odległości, zostaje tylko C02. Związki siarki długo utrzymują się w wyziewach, powstają złoża siarki rodzimej

Innym typem zjawiska powulkanicznego są GEJZERY - okresowe, gorące źródła związane z obszarami na których niedawno ustała działalność wulkaniczna. Wyrzucają z siebie gorącą wodę w regularnych wybuchach. Niektóre są stale czynne. Mogą wytryskiwać z kominów krzemionkowych zbudowanych z krzemionki wytrąconej z wody (gejzeryd-martwica wapienna)

Pojęcia:

Apofiza- są to żyły niezgodne, w których widoczne jest odgałęzienie od jakiejś większej intruzji (lakkolit, batolit) RYS

Asymilacja magmowa- wchłanianie przez magmę skał otaczających zbiornik magmowy Batolit- duże plutoniczne ciało o nieznanym spongu rozszerzające się w dół (intruzja) RYS Bomba wulkaniczna-rodzaj mat piroklastycznego o dużej frakcji

Dajka- żyła magmowa przecinająca uławicenie, warstwowanie lub laminacje skał w które intruduje RYS

Diatrema- kanał wulkanów popiołowychRYS

Dyferencjacja magmy- różnicowanie się magmy (zmiana składu, lepkości....)

Ekshalacje - zjawisko powulkaniczne. wyziew gazów wulkanicznych

Erupcja arealna- erupcja mająca miejsce na pewnym obszarze9 lawa wydobywa się nie

w 1 pkt lecz na pewnym obszarze)

Erupcja centralna - lawa wydobywa się kanałem na powierzchnie ziemi Erupcja linearna- lawa wydobywa się szczelina, pęknięciem a nie kraterem Erupcje efuzywna- głównym produktem jest lawa, gazy występują zawsze, natomiast może nie być materiału piroklastycznego

Erupcja eksplozywna- „wybuch" wulkanu, wyrzucenie w przestrzeń wyłącznie materiału piroklastycznego