11626

3)    dostawy dokumentacji nowych produktów, technologii oraz rozwiązań w dziedzinie organizacji i zarządzania tj. licencji oraz know-how

4)    angażowanie zagranicznych pracowników w działach B+R oraz innych,

5)    konsultacje, ekspertyzy, szkolenia, staże zagraniczne,

6)    wykorzystanie wyników badań zagranicznych ośrodków oraz literatury,

7)    wykorzystanie zagranicznych źródeł finansowania oraz zagraniczne inwestycje portfelowe.

Istotną dziedziną umiędzynarodowienia przedsiębiorstwa są jego powiązania z zagranicznymi rynkami kapitałowymi, a więc poszukiwanie i angażowanie zagranicznych źródeł finansowania działalności, a z drugiej strony - zagraniczne inwestycje kapitałowe przedsiębiorstwa, mające charakter tzw. zagranicznych inwestycji portfelowych.

Stopień umiędzynarodowienia powiązań przedsiębiorstwa z rynkami czynników produkcji jest określony przez ich zakres oraz intensywność. Najwyższy stopień umiędzynarodowienia reprezentują przedsiębiorstwa, których powiązania obejmują wszystkie rodzaje czynników produkcji (1-7). Ponadto ich intensywność jest wysoka - wysoki udział w całkowitym zużyciu surowców stanowią te, które pochodzą z rynków zagranicznych. Ważna dla poziomu umiędzynarodowienia rynku czynników produkcji jest liczba i rodzaj krajów dostawców czynników produkcji.

Zatem stopień umiędzynarodowienia odnosi się do rynków zbytu jak i rynków zaopatrzeniowych.

Obecnie każde przedsiębiorstwo: duże, średnie, a także większość małych są w określonym stopniu umiędzynarodowione. W procesie liistorycznego rozwoju przedsiębiorstw następuje wzrost ich umiędzynarodowienia. Procesy umiędzynarodowienia będące wynikiem postępu technicznego doprowadziły do powstania konkurencji globalnej, która niesie nowe zagrożenia, ale stwarza też nowe możliwości zdobycia przewagi konkurencyjnej oraz nowe możliwości wzrostu przedsiębiorstw. Zatem globalizacja wkroczyła tez do zarządzania strategicznego.

Umiędzynarodowienie firm rozwija się w wymiarze ilościowym jak i jakościowym, tj. powstają i rozwijają się nowe formy zagranicznych powiązań przedsiębiorstw, co dotyczy w coraz większym zakresie przedsiębiorstw dużych, średnich ale także i małych.

Najwyżej zaawansowany poziom umiędzynarodowienia reprezentują korporacje międzynarodowe, charakteryzujące się globalnym uczestnictwem w rynku oraz globalną strategią konkurencji. Przedsiębiorstw o globalne to takie, które posiada znaczące udziały w krajach o najwyższej konkurencyjności (tj. w krajach tzw. Triady) oraz w' większości krajów: to przedsiębiorstwo, które kompleksowo wykorzystuje światowe czynniki produkcji, stosując zintegrowane najwyżej zaawansowane międzynarodowe strategie konkurencji: strategie globalne oraz transnarodow ą.

Umiędzynarodowienie i globalizacja przedsiębiorstwa są źródłem wzrostu jego siły konkurencyjnej oraz źródłem ekspansji o podstawowym znaczeniu. Dlatego coraz częściej generalne strategfie przedsiębiorstwa zakładają wzrost stopnia i form umiędzynarodowienia. Na takie strategie składają się: skoordynowany zbiór celów w ekspansji na rynkach zagranicznych zaopatrzenia i zbytu, metod ich realizacji dostosowanych do otoczenia międzynarodowego (atrakcyjność inwestycyjna krajów) oraz możliwości danej firmy (jej zdolności działania na rynkach zagranicznych)

Strategie wzrostu umiędzynarodowienia przedsiębiorstwa zakładają:

1)    tempo i kierunki ekspansji określone przez docelowy (pożądany w horyzoncie danej strategii) zakres ekspansji na rynki zagraniczne,

2)    przejściowe w nich udziały ( liczba i wybór nowych krajów i segmentów ekspansji, docelowe i przejściowe w nich udziały, ewentualny wzrost udziałów w krajach i segmentacli, w któiych firma jest już obecna),

2