FunkcjonowanieRynku R054 155

wielkości oraz zmianę struktury podaży produktów i usług. Tempo zmian w dziedzinie podaży zależy od charakteru podejmowanych inwestycji oraz czasu, którego one wymagają. Podejmowanie działalności inwestycyjnej wymaga odpowiedniej podaży pieniądza oraz takiego poziomu stopy procentowej, który wyzwala wśród sprzedawców' skłonność do inwestowania.

Działalność inwestycyjna może mieć przynajmniej dwejaki wpływ na kształtowanie się podaży produktów' i usług. Z jednej strony może być ona skierowana na powiększanie istniejącego kapitału twałego przy nie zmienionej jego strukturze. Wpływa to na wzrost wielkości podaży danego rodzaju produktu lub usługi. Z drugiej strony może być ona skierowana na zmianę struktury istniejącego kapitału trwałego, umożliwiającej¹:

—    w'zrost produkcyjności czynników wytwórczych, stwarzającej możliwości obniżenia bezwzględnego poziomu nakładów,

—    zmianę struktury podaży produktów i usług.

Przy pojawianiu się i nasilaniu ograniczeń po stronie popytu oraz wzrostu poziomu intensywności konkurencji między sprzedawcami podstaw'ow'e znaczenie mają procesy inwestowania związane ze zmianą struktury istniejącego kapitału trwałego.

Z realną sferą gospodarowania jest związana również podaż pracy oraz jej przyrost. Zmiany liczby ludności w wieku produkcyjnym, określające wielkość podaży pracy oraz jej przyrost, podlegają bowiem długookresow'ym procesom. Materialne podłoże podaży pracy — liczba ludności w wieku produkcyjnym — nie może się zmieniać w takim tempie, w jakim mogą się zmieniać płace. Przy wyczerpaniu się wolnych zasobów' pracy zmiany płac nie mogą być alternatywą dla zmian liczby ludności w wieku produkcyjnym w procesie określania przyrostu podaży pracy.

Jeżeli podaż produktów i usług oraz podaż pracy nie mogą wyrastać szybko w krótkich okresach, to również nie może szybko wzrastać wielkość nominalnej podaży pieniądza, mimo że nie jest ona bezpośrednio uwarunkowana czynnikami realnej sfery gospodarowania. Szybszy wzrost nominalnej podaży pieniądza w stosunku do wzrostu podaży pracy oraz podaży produktów i usług musi wywoływać ujemne konsekwencje ekonomiczne. Podstawowym ich przejawem jest inflacja, która prowadzi do spadku wielkości realnej podaży pieniądza.

5. Podaż a ceny

Podstawowym czynnikiem regulacyjnym, przy innych czynnikach danych_: wpływającym na wielkość podaży produktów i usług oraz jej zmiany, są ceny. Stopień zależności między zmianami wielkości podaży a zmianami poziomu cen jest wyrażany za pomocą cenowej elastyczności podaży. Wyraża ona stosunek względnych zmian podaży do względnych zmian cen. Współczynnik cenowej elastyczności podaży jest najczęściej dodatni, gdyż wielkość podaży oraz poziom cen zmieniają się zazwyczaj w jednakowym kierunku.

Poziom cenowej elastyczności podaży jest zróżnicowany zarówno w odniesieniu do poszczególnych produktów i usług, jak i poszcze-

Rysunsk 46

Skrajne zależności: cena-podaż

▲	rn II o	F co ^c 2
	-►

Podaż

£, - podaż doskonale elastyczna

f₂ - podaż doskonale nieelastyczna (sztywna)

155

1

D. Begg, S. Fischer, R. Dombuscb, Ekonomia, t. 2, jw., s. 356.