W sytuacji, gdy konsument przeznacza swój dochód na dwa dobra X i Y, sytuacją optymalną dla niego jest, gdy użyteczności marginalne obu dóbr zrównują się. W przypadku uwzględnienia różnic w cenach dobra X i Y, konsument osiąga najwyższą użyteczność całkowitą, gdy względne użyteczności marginalne zrównują się,
czyli:
MUX MUY , .
W punkcie równowagi konsumenta dochodzi do wyrównania użyteczności krańcowych konsumowanych dóbr w przeliczeniu na jednostkę pieniężną. Jest to zasada ekwimarginalizmu (II prawo Ossena).
II. Teoria krzywych obojętności a równowaga konsumenta
Podstawą decyzji konsumenta jest uporządkowany system preferencji, czyli założenie:
1. Kompletności preferencji - konsument wie czego chce, a czego nie,
2. Przećhodniości preferencji, tzn., że jeżeli konsument woli dobro A od dobra B i dobro B od dobra C, to woli też dobro A od dobra C,
3. Nienasyconości zadowolenia konsumenta.
Jest graficzną prezentacją różnych kombinacji konsumpcji dwóch dóbr dających konsumentowi taki sam poziom użyteczności. W odczuciu konsumenta dobra na krzywej użyteczności są substytutami. Stosunek, zgodnie Z którym konsument jest skłonny zastąpić jedno dobro dobrem drugim nazywa się marginalną stopą substytucji (MRS). MRS jest współczynnikiem nachylenia krzywej obojętności, czyli:
AQ,’
ponieważ TU dla danej krzywej obojętności jest stała, to zmiana TU musi być równa 0. W związku z tym zmianę użyteczności całkowitej na danej krzywej obojętności można przedstawić jako:
A TU = A QY ■ MUy + AQ, • MU x = 0. po przekształceniu równania mamy:
MRS =
1. krzywe obojętności mają nachylenie ujemne,
2. jest ich nieskończenie wiele,
3. nie mogą się przecinać,
4. są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych,
5. im są dalej oddalone od początku układu współrzędnych, tym reprezentują wyższy poziom użyteczności,
6. stosunek, zgodnie z którym jedno dobro może być zastępowane przez drugie wyraża prawo malejącej marginalnej stopy substytucji: Wraz ze zmniejszaniem się udziału dobra Y i wzrostem dobra X w strukturze konsumpcji, maleje skłonność konsumenta do zastępowania dobra Y dobrem X. Przy niższym poziomie dobra Y konsument jest skłonny poświęcić większą ilość