1322

WSTĘP

Polityka pieniężna banku centralnego może być definiowana w węższym i szerszym znaczeniu.

W znaczeniu szerszym, polityka pieniężna to przedsięwzięcia mające na celu kształtowanie ustroju (systemu) monetarnego kraju.

Cele i zadania systemowej polityki pieniężnej są określone w Konstytucji, ustawach, rozporządzeniach i zarządzeniach. W Polsce najważniejsza jest w tym zakresie ustawa o NBP z dnia 29 sierpnia 1997 r. Kolejne akty prawne dotyczą współpracy między bankiem centralnym a rządem, utrzymania i wykorzystania rezerw walutowych, kontroli obrotu kapitałowego z zagranicą i nadzoru nad systemem bankowym łącznie z ewentualnymi specjalnymi uregulowaniami dla banków państwowych o szczególnych zadaniach (przykładem jest bank PKO BP, sprawujący obsługę kredytów mieszkaniowych dla ludności). Część środków realizacji systemowej polityki pieniężnej znajduje wyraz w umowach międzynarodowych i porozumieniach, w których uczestniczące państwa zobowiązują się do przestrzegania ustalonych reguł gry w międzynarodowym obrocie dewizowym lub do zastosowania w pewnych wcześniej określonych sytuacjach wyznaczonych środków polityki walutowej. Reguły te obejmują przede wszystkim kształtowanie kursu walutowego i zobowiązanie do interwencji na rynkach dewizowych, wyrównywanie salda bilansu płatniczego oraz udzielanie kredytów walutowych. Mogą one także przewidywać przekazanie pewnych uprawnień władczych instytucjom międzynarodowym, takim jak np. Międzynarodowy Fundusz Walutowy czy Europejski System Walutowy.

Podmiotami systemowej polityki pieniężnej są:

a)    parlament,

b)    bank centralny,

c)    rząd,

d)    inne organy (np. w Polsce Rada Polityki Pieniężnej działająca w strukturach NBP). Należy zaznaczyć, że cele polityki pieniężnej mogą być formułowane w aktach prawnych lub milcząco przyjmowane w praktyce. W większości krajów - także w Polsce -priorytetowym celem polityki pieniężnej jest stabilizacja wartości pieniądza. NBP i Rada Polityki Pieniężnej są zobowiązani do prowadzenia takiej polityki pieniężnej, która pozwala zmniejszyć inflację, a perspektywie jej uniknąć. W wielu krajach długofalowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie na stałym poziomie lub też ograniczenie do minimum wahań kursu waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych. Cel ten jest realizowany przez interwencje banku centralnego na rynku dewizowym, tzn. przez zakup lub sprzedaż dewiz. Inne cele polityki pieniężnej to: zapewnienie bankom komercyjnym wystarczającej płynności, tłumienie wahań koniunkturalnych, zwiększenie ilości pieniądza w ramach wyznaczonych oczekiwaną stopą wzrostu gospodarczego, dostarczanie państwu