13499

Współczesna nauka przyjmuje ogólny podział na ustroje demokratyczne i niedemokratyczne. Podział ten rozgranicza sytuacje gdy ogół obywateli ma wpływ na sprawowanie rządów w kraju lub musi podporządkować się autokratycznej władzy.

Czy należy uznać za najlepszy reżim polityczny w danym państwie, ten za którym opowiada się większość obywateli?¹ - rozważał w swoim dziele „La Science de la Legislation" Gaetano Filangieri. Podążając tą myślą można dojść do wniosku, że zazwyczaj największą przychylność społeczeństwa uzyska ustrój polityczny zgodnie z którym to naród, pośrednio lub bezpośrednio będzie sprawować władzę nad samym sobą. XX i XXI wiek a wraz z nim następujące procesy globalizacji znacznie przyczyniły się do rozwoju i rozpowszechnienia demokratycznych systemów politycznych. Szczególną rolę odgrywa właśnie globalizacja. W tym ujęciu polega na dążeniu państw, czy szerzej rzecz ujmując - kultur do zacierania różnic między sobą, przyjmowania jednych, wspólnych wzorców. W dużej mierze nastąpiło to w wyniku rozwoju technologicznego, większej dostępności podróży lotniczych, szybkiego przesyłu informacji oraz pod wpływem działalności korporacji transnarodowych.

W ten schemat wpisuje się również ekspansja idei demokracji. Istnieją jednak przeszkody uniemożliwiające demokratyzację w pewnych regionach świata. Szczególnie w krajach muzułmańskich oraz Azji Południowo - Wschodniej. Czynniki socjoekonomiczne, różnice kulturowe, podłoże religijne czy zasoby naturalne niektórych krajów skutecznie, jak do tej pory blokują ewentualne zmiany demokratyczne ².

W obecnych czasach (choć nie tylko) należałoby zadać pytanie niejako a contrario do tego, na które odpowiedzi szukał G. Filangieri w Ii połowie XVII wieku. Mianowicie jak wygląda i jaką przyszłość ma reżim, którego nie akceptują obywatele?

By znaleźć odpowiedź na to pytanie należy przeanalizować rodzaje i cechy charakterystyczne współczesnych autokracji. Ustroje tego pokroju są zdecydowanie bardziej zróżnicowane w stosunku do demokracji. Nadrzędną, wspólną cechą wszystkich autokracji jest to, że władzę sprawuje ograniczona grupa osób, do której dostępu nie ma „zwykły" obywatel. Natomiast podstawą różnic w rządach autokratów jest kultura, historia danego państwa i jego warunki geopolityczne. Wszystkie te

1

G. Filangieri, La science de la legislation, 1786 r.

¹ A. Hadenius, J. Teorell „pathways from authoritarism"

2

| S t r o n a