14090

Jak mówimy o prawie karnym, to dobrze sobie uzmysłowić, że samo pojęcie prawa karnego jest wieloznaczne. Język polski jest w nie bogaty i często wprowadza nas w zakłopotanie. Chodzi o pewien wykład, kiedy mówimy o podręczniku. Przedmiotem wykładu jest zbiór obowiązujących przepisów i w tym kontekście używa się pojęcia prawo karne materialne. Pojęcie prawa karnego obejmuje jakby 3 podstawowe grupy przepisów

a)    takie, które określają jakie czyny są przestępstwami (lub wykroczeniami);

b)    takie, które ustalają na jakich zasadach oparta jest odpowiedzialność za te czyny;

c)    takie, które określają jakie kary lub inne środki penalne grożą w związku z popełnieniem tych czynów.

Co do podpunktu a.

W Polsce są 2 sposoby pojmowania prawa kaniego. Niektórzy pod pojęciem prawa karnego -przepisów dotyczących wyłącznie przestępstw (dominująco) lub w sensie largo - prawo kamę wykroczeń. W Polsce jest ono osobno regulowane - kodeks wykroczeń, kodeks postępowania. Wszystko świadczy o tym, że prawo wykroczeniowe mimo powrotu do sądów, nadal jest wyodrębnione. Kiedyś było ono prawem karno-administracyjnym, ale już czegoś takiego nie ma. Prawo wykroczeń stanowi część prawa karnego, ale można również je traktować jako osobną gałąź prawa.

Prawo karne rozumiane jako zbiór przepisów, to trzeba powiedzieć o jego specyficznych cechach

1.    Prawo kanie jest prawem nieprzekraczalnych granic, a nie jest prawem sektorów - to znaczy, że wszystkie inne dziedziny prawa regulują zasady postępowania człowieka (obywatela) w różnych dziedzinach aktywności; nie reguluje aktywności człowieka w różnych dziedzinach; prawo karne nie mówi też w jakich warunkach można zabić człowieka i nie zajmuje się określaniem możliwości zabijania człowieka, momentu prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu; stwarza tylko nieprzekraczalne granice w tych zagadnieniach; prawo kanie nie nadaje się do sterowania ludźmi np. przepis o złośliwym i uporczywym naruszaniu praw pracownika, lecz znacznie dalej stawia barierę, gdyż prawo karne wyznacza granice karalności; z tego wcale nie wynika nieumyślne zniszczenie jakiejś rzeczy, bo jeżeli ktoś nieumyślnie zniszczy cudzą rzecz, to przestępstwa nie popełnia, ale jego zachowanie jest bezprawne cywilnie; prawo kanie mówi tylko co jest karalne; ma ono w tym wypadku charakter subsydiamy, ultima ratio, jest ostatecznym argumentem; przepisy prawa kaniego przechwytują sprawcę, gdy już nic innego nie pomaga

2.    Prawo kanie ma charakter imperatywny, czyli o ile inne dziedziny prawa mają cliarakter dyspozytywny (są przepisy, które można stosować albo nie np. w prawie cywilnym obowiązuje zasada swobody umów, czyli można się umówić na coś z kontrahentem w dowolny sposób, byleby nie naruszyło to zasad współżycia społecznego, jeżeli mi nie umawiamy się inaczej to znaczy, że korzystamy z przepisów dyspozytywnych, które mówią kiedy się należy opłata lub towar); przepisy prawa karnego obowiązują niezależnie od woli zainteresowanego i tak samo się je stosuje; są od tego wyjątki np. przy zniesławieniu kiedy jest to ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo gwałtu ścigane z oskarżenia osoby zainteresowanej; przestępstwo ciężkiego uszkodzenia ciała jest zawsze ścigane z oskarżenia publicznego i nie ma tu znaczenia wola osoby pokrzywdzonej;

3.    Prawo karne ma cliarakter wartościujący, gdyż wszystkie przepisy prawa kaniego określające czyny zabronione związane są z wartościowaniem; ocenia się czyn negatywnie, tylko taki czyn może być zabroniony, który jest negatywnie oceniany