1413

2) zawarcie umowy między państwami najczęściej wyklucza stosowanie narzędzi (np. subwencje jawne), co może wpływać na stosowanie (autonomicznie) nowych narzędzi, które nie były objęte umowną i nie są zakazane (np. subwencje ukryte).

Polityka wolnego handlu a polityka protekcjonizmu

W dotychczasowym rozwoju polityki wymiany gospodarczej z zagranicą (polityki handlowej) można wymienić dwa główne kierunki. Są to:

1.    Polityka wolnego handlu (liberalizm) - państwo powstrzymuje się od ingerencji, oddziaływania na wymianę gospodarczą z zagranicą (lub działa w kierunku zapewnienia maksymalnej swobody w wymianie gospodarczej).

2.    Protekcjonizm - państwo odrzuca nieskrępowane działanie sił tynkowych i podejmuje określone działania ochraniające własny rynek, czyli aktywnie oddziaływuje na wymianę gospodarczą z zagranicą (jej rozmiary, kierunek, tempo wzrostu, strukturę itd.).

Szczególnym przypadkiem protekcjonizmu jest polityka autarkii gospodarczej. Polega ona na całkowitym zerwaniu więzi ekonomicznych z zagranicą. Państwo rezygnuje z importu i eksportu towarów i usług oraz czynników wytwórczych. Mamy wtedy do czynienia z tzw. gospodarką zamkniętą. Ten typ polityki występuje bardzo rzadko. Oznacza bowiem świadomą rezygnację z korzyści, jakie daje handel zagraniczny. W praktyce-jeżeli taka polityka miała miejsce- najczęściej decydowały o niej czynniki polityczne, a nie ekonomiczne (np. Niemcy hitlerowskie, niektóre kraje socjalistyczne).

Polityka wolnego handlu (liberalizmu) oraz polityka protekcjonizmu przedstawiona skrótowo powyżej - to dwa skrajne modele polityki wymiany gospodarczej z zagranicą.

W rzeczywistości mamy do czynienia zarówno z elementami protekcjonizmu, jak i liberalizmu. W rożnych państwach i różnych okresach wzrastał udział jednych bądź drugich elementów.

Międzynarodowe aspekty polityki handlowej

Według kryterium geograficznego (przestrzennego) można wyróżnić następujące rodzaje polityk ekonomicznych (także szczegółowych):

lokalną (na obszarze danego państwa),

narodową (państwową),

ponadnarodową (na szczeblu minimum dwóch państw),

regionalną (wielonarodową, związaną najczęściej z tworzeniem ugrupowań integracyjnych) oraz międzynarodową (światową).

Państwo nie jest, więc jedynym pomiotem polityki ekonomicznej, w tym także polityki handlowej. Zakładając, że w danym kraju istnieje duży zakres decentralizacji podejmowania decyzji (autonomia gospodarcza w obrębie