16957

■ IV generacja - konstytucje okresu wychodzenia z systemu totalitarnego - Grecja z 1975, Portugalia z 1976, Hiszpania z 1978, państwa byłego bloku socjalistycznego, ale też państwa o stabilnym systemie demokratycznym (Szwajcaria i Finlandia w 1999). e) stabilne (USA) - niestabilne (Francja) - ważny czynnik nie dla demokratyczności

państwa, ale dla autorytetu konstytucji

Konstytucja <łac. constituere - ustanawianie, urządzanie, uporządkowanie, nadawanie określonej formy> jest to akt prawny (względnie akty prawne) o najwyższej mocy, regulujący najbardziej podstawowe zagadnienia ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego państwa. Najczęściej konstytucja odróżnia się też od innych aktów prawnych trybem jej uchwalania i zmieniania. Państwo ma tylko jedną konstytucję (choć może się ona składać z kilku aktów prawnych), natomiast liczba wszelkich innych ustaw może być nieograniczona.

2. Treść konstytucji.

Konstytucja jest ustawą - aktem normatywnym powszechnie obowiązującym o pewnych cechach szczególnych. Są to:

Szczególna treść - polega na zakresie (szerokości) regulowanych przez nią materii i na sposobie (głębokości, szczegółowości) ich regulowania.

a)    Materia konstytucyjna - to całokształt kwestii ustrojowych (triada), tzn.:

•    ogólne zasady ustroju państwowego;

•    ustrój naczelnych organów państwa, zakres ich kompetencji i relacji wzajemnych,

> relacje miedzy stanami/kanonami/państwami w przypadku państw złożonych, a w przypadku państw unitarnych ustrój samorządu lokalnego;

•    podstawowe prawa, wolności i obowiązków jednostki.

b) Głębokość regulacji - jest różna w rożnych państwach, ale panuje zasada, że konstytucja powinna normować zagadnienia o charakterze podstawowym, ale ich określenie ma charakter polityczny, dlatego obok konstytucji lakonicznych (USA, Francja z 1958) są konstytucje obszerne (większość konstytucji w państwach postkomunistycznych, np. polska konstytucja — spowodowane jest to doświadczeniami autorytaryzmu oraz słabością i/lub niewiarą we władzę sądowniczą i jej zdolność twórczego interpretowania konstytucji i wypełniania luk)