81864

Prekursorzy badający systemy totalitarne: Brzeziński, Friedrich, Arendt,

Borkenau.

Definicja Arendt: totalitaryzm to nowa forma rządzenia, całkowicie odmienna od znanych form politycznych, takich jak despotyzm, tyrania, czy dyktatura. Najbardziej charakterystyczną cechą totalitaryzmu jest to, że nie opiera się on w ogóle na normach prawnych, gdyż są one „zastępowane" aparatem terroru. Jej zdaniem, wzorcowy obywatel państwa totalnego, nie potrafi samodzielnie myśleć, jest ateistą, nie jest zainteresowany zdobywaniem dóbr materialnych.

Definicja Friedricha: totalitaryzm to system władzy politycznej różniący się od autokracji i zachodnioeuropejskich demokracji, zawierający elementy:

a)    totalitarną Ideologię

b)    monopartię opartą na totalitarnej ideologii, kierowaną przez dyktatora

c)    rozbudowaną tajną policję

d)    monopolistyczną kontrolę masowych środków przekazu

e)    monopolistyczną kontrolę sit zbrojnych i innych formacji

f)    scentralizowane zarządzanie

Definicja Walickiego: reżim totalitarny realizuje idea) konformizmu absolutnego, zewnętrznego i wewnętrznego, niebiernego i aktywnego.

Generalna definicja: totalitaryzm to system organizacji państwa zmierzający do rozciągnięcia kontroli nad całością życia politycznego, społecznego i kulturowego. Definicja Timasheffa: totalitaryzm oznacza cechę państwa odnoszącą się do spełniania przez nie licznych funkcji dodatkowych.

3. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE REŻIMU AUTORYTARNEGO

a)    reżimy biurokratyczno - militarystyczne, gdzie elity rządzące (najczęściej w sytuacji braku partii autorytarnej), zdominowane są przez wojskowych i cywilnych technokratów, skoncentrowanych przede wszystkim na promowaniu zaawansowanej industrializacji;

b)    reżimy pokolonialno - mobilizujące, gdzie autorytarnie kierowana partia i autorytarne kierownictwo państwowe, są efektywnym instrumentem budowania i konsolidacji narodu

c)    rasowe i etniczne demokracje - stosujące inżynierię społeczną, przyznające prawo uczestnictwa politycznego grupom rasowo uprzywilejowanym i minimalizujące demokratyczne prawa innym grupom etnicznym

d)    reżimy teokratyczne, w których główny ośrodek decyzji politycznych znajduje się w rękach władzy duchownej

e)    posttotalitarne autorytarne reżimy to przede wszystkim destabilizujące się od połowy lat 50-tych ustroje państw Europy Środkowo - Wschodniej, czyli tzw. „autorytaryzm socjalistyczny”

Autorytaryzm wyrósł na gruncie kryzysu, a jego zwolennicy wywodzili się ze wszystkich grup społecznych. Charyzma i retoryka przywódców autorytaryzmu zaś, doprowadzała do tego, iż ludzie bezgranicznie obdarzali ich zaufaniem. Wierzono, że mają oni do spełnienia szczególną misję w państwie, dlatego pozwalano dyktatorom na wprowadzenie ograniczenia swobód obywatelskich i politycznych. W takich państwach, odrzucano koncepcję demokratycznych w wolnych wyborów. Systemy takie dysponują rozbudowanym aparatem terroru.

Np. od Rewolucji Goździków w Portugalii w 1974 roku, rozpoczynają się trwające do dzisiaj, procesy wychodzenia z autorytarnej formy rządów, liberalizowania i demokratyzowania się nielicznych już dyktatur w Ameryce Łacińskiej, Azji i Afryce. Rządzący sami podejmują decyzję o przejścia do nowego ustroju.