Współczynnik elastyczności kosztów (e)
określa o ile procent zmieni się wysokość kosztów po zmianie rozmiarów działalności o 1% i wynosi dla kosztów:
- zmiennych proporcjonalnych - 1,
- zmiennych progresywnych - > 1,
• zmiennych degresywnych - 0<e<l,
- stałych - 0.
Metody podziału kosztów całkowitych na koszty stałe i zmienne:
Metoda księgowa - rozpatrują się poszczególne pozycji kosztów oraz ich związek przyczynowo-skutkowy z wielkością produkcji,
Metoda odchyleńkrańcowych - polega na wybraniu najwyższego (max) i najniższego (min) poziomu produkcji oraz porównaniu kosztów całkowitych dla tych dwóch poziomów,
Metoda analizy regresji (metoda najmniejszych kwadratów) - polega na znalezieniu takiego równania linii regresji (koszty całkowity-wielkość produkcji), aby suma kwadratów odległości między danymi rzeczywistymi a linią była najmniejsza.
Metoda analizy techniczno-technologicznej - zakwalifikowanie kosztów na podstawie znajomości procesów technologicznych, mechanizmów i przyczyn powstawania kosztów Podstawowe zadania kalkulacji kosztów:
- ustalenie poziomu kosztów,
- ustalenie cen produktów,
- określenie rentowności określonych produktów,
- kontrola poziomu ponoszonych kosztów
Kalkulacja kosztu jednostkowego w RKZ wymaga podzielenia kosztów na zmienne i stałe w celu
^ę.g.OY.zapg.SAw.PP.kp-SAćj.g.?Mg.O.QYni
Ustalenie kosztu jednostkowego w RKZ wymaga:
- zgromadzenia danych o kosztach (bezpośrednich i zmiennych wydziałowych) poniesionych w związku z wytwarzaniem określonych produktów na odpowiednich kontach,
- ustalenie wielkości produkcji gotowej i niezakończonej wykonanej w ciągu okresu sprawozdawczego,
- przyporządkowanie kosztów do określonych obiektów kalkulacyjnych za pomocą odpowiednich metod.
Kalkulacje doliczeniowe w RKZ:
• stosowane przy produkcji jednostkowej i seryjnej,
• grupowanie kosztów bezpośrednich (zmiennych) wprost na obiekty kalkulacyjne,
• rozliczanie zmiennych kosztów wydziałowych za pomocą kluczy podziałowych Zleceniowa - odrębnie kalkulowanie kosztów zmiennych według oddzielnego zlecenia produkcyjnego
Asortymentowa - kalkulacja kosztów zmiennych danego wyrobu bez względu na liczbę serii produkowanych w miesiącu
Kalkulacja podziałowa kosztów bezpośrednich (zmiennych) i zmiennych kosztów wydziałowych:
• prosta - w jednostkach produkujących masowo jednorodny produkt przy zastosowaniu prostych procesów technologicznych,
• współczynnikowa - w jednostkach gospodarczych o produkcji masowej wieloasortymentowej (produkcja z podobnych materiałów, na podobnych maszynach produkcyjnych i przy zastosowaniu podobnych procesów technologicznych)
• odjemna (sprężona, łączna)- w wyniku stosowanego procesu technologicznego przy produkcji jednego produktu (głównego) powstają inne produkty (uboczne)
Kalkulacje wielostopniowe
• procesowa - produkcja masowa i wielkoseryjna przechodząca przez wiele następujących po sobie procesów produkcyjnych
• fazowa - produkcja zorganizowana jest w postaci faz i kalkuluj się półfabrykaty w poszczególnych fazach produkcji