Dokonując wykładni językowej, należy kierować się nadto regułą, która głosi, że nie wolno tak interpretować tekstu prawnego, aby pewne jego fragmenty okazały się zbędne. Interpretator powinien przyjąć, że każdy fragment tekstu prawnego służy do wyrażenia normy postępowania.
Funkcjonalne dyrektywy wykładni to dyrektywy , które nakazują tak interpretować przepisy prawne, aby normy uzyskane w procesie wykładni miały możliwie silne uzasadnienie aksjologiczne w ocenach, które przypisuje się prawodawcy. Dyrektywy te odwołują się do wartości, które przypisuje się prawodawcy, zakładając, że stanowi on normy z zamiarem by realizować lub chronić stany rzeczy przez niego aprobowane. Do funkcjonalnych dyrektyw wykładni odwołujemy się także wtedy, gdy interpretowane przepisy są zredagowane niejasno i po zastosowaniu językowych reguł interpretacyjnych nadal nie potrafimy ustalić, czy norma zawarta w tych przepisach odnosi się wyłącznie do pomiotów w nich wymienionych czy do podmiotów takich jak wymienione oraz im podobnych..
W przypadkach gdy powstaje tego typu niejasność stosuje się wykładnie z analogii, zwaną analogią legis , przybiera ona postać rozumowania a smili( z podobieństwa) w odróżnieniu od rozumowania a contrario( z przeciwieństwa).
W wyjątkowych przypadkach stosuje się reguły funkcjonalne mimo, że interpretowane przepisy prawne są językowo jasne i da się z nich w drodze wykładni językowej wyinterpretować jednoznaczną normę postępowania.
Wykładnia funkcjonalna spełnia nasętpujące funkcje:
- wyboru między dopuszczalnymi rezultatami wykładni językowej
- niezbędnego uzupełnienia wykładni językowej
- korygowania rezultatu wykładni językowej
- potwierdzenia wyników wykładni językowej
Dyrektywy systemowe nakazują tak interpretować tekst prawny, aby odtworzone z niego normy, były między sobą niezgodne, a więc aby tworzyły system spójny.
Reguły wykładni systemowej nawiązują do:
- uporządkowanych aktów normatywnych określanego jako hierarchiczne
- zasad prawa jako norm pełniących w aktach normatywnych a także w całym systemie prawa, szczególnie doniosłą rolę
Reguły systemowe nawiązujące do zasad prawa nakazują rozumieć wieloznaczne wyrażenie tekstu prawnego, by norma otrzymana w rezultacie interpretacji tego tekstu była co do treści zgodna z zasadą prawa wyrażoną w tym tekście.