19234

Strona | 2

Polityka fiskalna w starożytności

„Na tym świecie nie ma nic pewnego oprócz śmierci i podatków", cytat Benjamina Franklina obrazuje jak mocno zakorzenione są podatki w świadomości społecznej. Towarzyszyły one ludzkości od zarania dziejów Ich rozwój i ewolucja tiwająca przez tysiąclecia była nierozerwalnie były z powstawaniem instytucji państwa. Dzięki tej symbiozie mogły powstawać rozwinięte cywilizacje. Przybliżenie rysu historycznego podatków w starożytnym świecie, może ułatwić zrozumienie ich istoty. Niestety z uwagi na niekompletne i fragmentaryczne źródła historyczne, które niejednokrotnie były wieloznaczne, trudno jest obecnie ustalić konkretne początki podatków. Dlatego też w mniejszej pracy przedstawione zostaną one w otoczeniu systemów finansowych jakie istniały w analizowanych krajach. W punkcie tym należy również zaznaczyć, iż początkowym stadium rozwoju podatków można je utożsamiać z daniną publiczną, którą definiuje się jako wszelką formę przejmowania wartości materialnej bądź usług przez państwo od mieszkańców, osób czasowo przebywających na jago terytorium, oraz organizacji działających bądź mających siedzibę na tym terytorium¹

Geneza podatków łączy się ze wzrostem dobrobytu społecznego. Wytworzenie nadwyżki zasobów umożliwiało we wczesnym już zorganizowanym społeczeństwom przekazanie jej do szefa plemienia, miasta bądź wraz z rozwojem państwa władcy itp. Te z kolei przeznaczane były do zaspokojenia jego potrzeb a także warstwy najuboższej m.in. wdów i dzieci. W bardziej rozwiniętym społeczeństwie przekazywane były dla grup społecznych (kapłani, żołnierze, administracja), które nie trudniły się wytwarzaniem dóbr materialnych, ale również zaspokajali ogólne potrzeby. Prowadzi to do oczywistego wniosku, iż w starożytności podatkami obciążona była warstwa najuboższa, a zarazem najliczniejsza, główną rolę pełnili właściciele ziemscy, clilopi i rolnicy gdyż obliczenie należnego podatku z plonów i ziemi których nie dało się ukryć było najdogodniejsze. Początkowo przekazywane były one w formie dóbr materialnych. Za przykład może posłużyć tutaj starożytny Egipt, w którym daniny płacone były głównie przez rolników któizy oddawali należną państwu daninę w postaci zbiorów, z kolei rzemieślnicy przekazywali część swoich wyrobów co jak już uprzednio zostało wspomniane wykorzystywane było przez wojsko i administrację państwową.

Obecność pieniądza kruszcowego, ok. 650 - 600 r.p.n e umożliwiła uiszczanie płatności podatkowych w formie pieniężnej, (forma ta została wprowadzona np. w

Brzeziński B. Wprowadzenie do prawa podatkowego Dom organizatora Toruń 2008