19384

spontanicznie dokonywanych iwborów. gdy kontrola zewnętrzna zanika lub procesy samokontroli są osłabione (np. wskutek presji czasu, zmęczenia itp.).

Pojawia się zatem pytanie o relacje między wartościami odczuwanymi a wartościami uznawanymi (deklarowanymi). Podążając za myślą Ossowskiego można sądzić, że istnieją wartości, które

1)    tylko odczuwamy (ale ich nie uznajemy),

2)    uznajemy je ale ich nie odczuwamy,

3)    odczuwamy je i zarazem uznajemy.

U niektórych ludzi obydwie płaszczyzny funkcjonowania wartości zasadniczo się pokrywają u innych zaś bywają dość rozbieżne.

A zatem, w tym przypadku tej metody - a w odróżnieniu od większości metod badania wartości -badanych nie pyta się wprost o to, co jest dla nich ważne lub najważniejsze w życiu. O stopniu ważności wnioskujemy tu na podstawie oceny „stopnia rzeczywistości" szeroko rozumianych „obiektów".

Konstrukcja metody RN-2002

Każda z sześciu wyróżnionych przez Sprangera wartości (a ściślej odpowiadających im sfer rzeczywistości) reprezentowana jest przez 10 pojęć. Każde z pojęć pojawia się trzykrotnie (dwukrotnie w zestawie 3-elementowym i raz w zestawie 4-elementowym), za każdym razem w innym zestawie pojęć, reprezentujących pozostałe aspekty rzeczywistości. Ponadto, należy dodać, że pojęcia należące do danej kategorii (np. ekonomicznej) występują 8 razy w zestawach trójkowych oraz 6 razy w zestawach czwórkowych „w towarzystwie" poszczególnych pojęć reprezentujących każdą z pozostałych pięciu kategorii.

Za wybór (jako najbardziej rzeczywistego) spośród zestawu 3-elementowego dane pojęcie uzyskuje 2 punkty, a z zestawu 4-elementowego - 3 punkty (ilość punktów równa się ilości wyeliminowanych konkurencyjnych pojęć). Dane pojęcie może uzyskać od zera do 7 punktów, a cala grupa pojęć reprezentujących dany rodzaj wartości może uzyskać maksymalnie 70 punktów (10 x 7).

Wybór określonych pojęć dokonuje się kosztem pozostałych!

Inaczej mówiąc ilość możliwych wyborów jest stała, a w konsekwencji stała jest również ilość punktów do podziału i wynosi 125 (plus 6 punktów dla tzw. pojęć dodatkowych). Oznacza to, że osoba badana (podobnie jak w przypadku ZPW Allporta elal.) nie może uzyskać wysokich wyników we wszystkich skalach. Ponoć w przypadku każdej metody szczególnie ważną kwestią jest instrukcja, przedstawiam ją więc poniżej.

Krzysztof Mudyń, IPS UJ

„R-N-2002"

Poniżej znajduje się 58 zestawów pojęć odnoszących się do różnych „obiektów" lub aspektów rzeczywistości. Niektóre z tych pojęć odnoszą się do czegoś, co yrydaje się bardzo rzeczywiste, inne zaś do czegoś, co wyda Ci się mało rzeczyy/iste lub całkiem nierzeczywiste.

A zatem, kierując się własnymi subiektywnymi odczuciami, wybierz z każdego zestay/u (zakreśląap odpov/iednią literkę) to określenie, które Ty/oim zdaniem odnosi się do czegoś nąbardziej rzeczywistego w poróv/naniu z pozostałymi. Każde z określeń pojawi się kilkakrotnie w różnych zestawach.

Nawet jeśli czasem wybór wyda Ci się nielatv/y - zdecyduj się, proszę, na wybranie jednego, najbardziej rzeczywistego z y/ymienionych „ obiektóy/",

Tu następuje przypomnienie poszczególnych pojęć i kategorii do których należą. Nie ma sensu ich tu wklejać, zajrzyjcie sobie do tej kadki do obliczania wyników. Ale nie sądzę, żeby słodsi Budyń o to pytał.

2. Podstawowe statystyki opisowe dotyczące RN-2002

Grupa badawcza - 417 studentów (289 kobiet i 128 mężczyzn) studiów magisterskich (230 osób) i licencjackich (187), w tym dzienni (304 osoby) wieczorowi (113). Osoby badane byty studentami UJ (207 osób), ASP w Krakowie (32) oraz PWSZ w Nowym Sączu (160).

Wiek badanych :19-35 lat, średnia wieku to 20,6 lat.

2