Grzesiuk „Psychologia menadżera” Strona 2 z 4
Zdarza się. że ulegamy prośbom lub wpływom nie zdając sobie z tego sprawy. Wiele norm. reguł życia społ. zostało do tego stopnia uwewnętrznionych, że nie zastanawiamy się nad ich sensownością i działamy automatycznie, np. stosowanie się do normy wzajemności.
♦ Manipulacja świadome i planowe działania oparte na wiedzy o mechanizmach społecznego zachowania się ludzi. Jest niedostępna świadomości osoby będącej celem oddziaływali. Osoba manipulowana jest narzędziem w cudzych rękach. Jest to forma wpływu służąca osiąganiu jednostronnych korzyści.
v niakiaweliści - mają specyficzne poglądy na ludzi, moralność, sposoby postępowania. Umieją wpływać na innych. Pragmatycy. Właściwości
a. Nie przejawiająuczuć w relacjach. Traktują innych jak przedmioty manipulacji. Ich zdaniem ludzie są źli. nie przestrzegają norm, co usprawiedliwia wykorzystywanie ich do własnych celów.
b. Odporność emocjonalna i chłód emocjonalny. Małe zaangażowanie emocjonalne i dobre funkcjonowanie emocjonalne ułatwia im osiąganie W odpowiedzi własnych celów.
c. Silne dążenie do sukcesów w rywalizacji.
d. Nie interesują się przyjętymi zasadami moralnymi, kieniją się względami praktycznymi.
e. Pod względem zdrowia psychicznego mieszczą się w granicach normy.
f. Nie przejawiają zaangażowania ideologicznego, interesują ich konkretne cele.
Makiawelista: ambitny, egocentryczny, nastawiony hedonistycznie, lekceważący innych ludzi i konwencjonalne wartości. Wykorzystują każdą sytuację do zdobycia kontroli nad zachowaniem innych, równocześnie są odporni na naciski i wpływ społeczny. Wiehi na stanowiskach kierowniczych. Są dobrymi znawcami ludzi. Lubią sytuacje nieokreślone, dające im swobodę działania -> mogą przejawiać tendencje do manipulacji.
♦ Gry psyrhologczne - realizowanie jakiegoś ukrytego celu. Osoba inicjująca czerpie określone korzyści psychologiczne (np. poczucie kontroli), osoba wciągnięta ponosi koszty w postaci winy. obniżenia samooceny itp.
gra „tak, ale” - cel jawny - uzyskanie rady. cel ukryty - podiuesienie samooceny lub przekonanie, że na nikogo nie można liczyć (inicjator po prostu odrzuca wszystkie rad)')
„zrób to dla mnie" - pracownicy, którzy chcą przerzucić swoje obowiązki na innych, komunikują to w postaci osobistej prośby „wada” - celem osoby inicjującej jest udowodnienie innym, że jest z nimi coś nie w porządku.
Lojędg-koiiiroli—koimiohj behawioralna i ppznawga.
♦ Kontrola oznacza wpływ skuteczny. Brak kontroli nie oznacza braku prób, ale że w danej sytuacji inne wpływy były silniejsze.
♦ Kontrola jest wzajemna. Wzrost kontroli jednej osoby nie oznacza, że musi nastąpić spadek kontroli drugiej. W im większym stopniu zachowanie jednostek jest kontrolowane przez innych ludzi, w tym mniejszym stopniu może ona sama mieć wpływ na własne działania. O stopniu kontroli decyduje sposób pełnienia określonej roli.
v Kontrola behawioralna - zdolność wywoływania obiektywnych, pożądanych zmian w zachowaniu innych ludzi.
♦ Kontrola poznaw cza - kontrolowanie symacji, zachowania innych, przewidując rozwój sytuacji, reakcje innych hidzi lub własne. Polega na zmniejszaniu stopnia nieokreśloności otoczenia z punktu widzenia jednostki.
♦ Są ze sobą powiązane.
P-PaUQg.ii9iitL9łi_Ł£Wiiętrznci i wewnętrznej.
♦ Osoby z wew. poczuciem kontroli traktują siebie jako przyczynę zdarzeii Wyniki działali wiążą z wysiłkiem, zdolnościami, umiejętnościami, biorą odpowiedz iabiość za sukcesy i niepowodzenia.
v Osoby z zew. poczuciem kontroli są przekonane, że w małym stopniu zależy od nich to, co się wokół nich z nimi dzieje. Los. inni ludzie, przypadek, siły wyższe.
♦ Korzystniejsze jest wew. niż zew. umiejscowienie kontroli. Osoby z wew. charakteryzuje to, że (Gliszczyńska)
a. lepiej radzą sobie z sytuacjami trudnymi
b. są realistyczne w działaniu
c. łatwiej przyjmują informacje związane z ich działaniem
d. są bardziej niezależnie od opinii innych ludzi, zdolne do panowania nad własnymi myślami i uczuciami
e. są bardziej odpowiedzialne
f. są nastawione raczej na doprowadzanie do zmiany otoczenia niż przystosowanie się do niego
♦ Jesteśmy skłonni przyjmować raczej pozycję sprawcy niż pionka, chociaż może to być modyfikowane przez np. samoocenę własnych możliwości, kompetencji, obawę przed odpowiedzialnością za porażki
♦ Pragnienie kontroli nad otoczeniem i własną aktywnością może powodować zniekształcenia percepcyjne w odbiorze rzeczywistości np. iluzja posiadania kontroli, czyli przekonanie, że mamy wpływ na zdarzenia losowe.
v Dwie korzyści z kontroli nad otoczemem - zwiększenie szacunku dla siebie, samooceny
możliwość dokonywania zmian w sobie i wokół siebie
♦ Niebezpieczeństwo, gdy poczucie kontroli przyjmuje postać autorytarnego kierowania ludźmi i ogranicza możliwość działania innych ludzi
♦ Gmpy do których należymy i środki masowego przekazu są dwoma potężnymi źródłami społ. wpływu we współczesnym świecie