45138 strona0 101

100

może to być również związane z wyborem przyszłego zawodu.

Zdarza się, że młody człowiek rozwijając od najmłodszych lat swoje zainteresowania w ogólnym kierunku czyni z nich w przyszłości swój zawód i przygotowuje się profesjonalnie do jego wykonywania kończąc odpowiednią szkołę lub uczelnię. Należy też zdawać sobie sprawę z faktu, że poprzez rozwijanie zainteresowań, poprzez udział w pracy kół zainteresowań można kształtować u jednostki umiejętność współdziałania, pracy w grupie, radzenia sobie w sytuacjach problemowych — co również ma znaczenie dla rozwoju zawodowego.

Umiejętność i wiadomości zdobyte poprzez udział w takich formach mogą stanowić też cenne i liczące się w przyszłej pracy zawodowej dodatkowe kwalifikacje.

Jeżeli zatem dobrowolne uczestnictwo w wybranym kole zainteresowań jest zgodne z autentycznymi zainteresowaniami i zamiłowaniami dziecka, można przypuszczać, że udział ten będzie miał znaczący wpływ na jego rozwój zawodowy. Występujące zaś w kołach zainteresowań elementy wychowania przez pracęsłużą kształtowaniu postawy wobec pracy ludzkiej i jej wyników.

W niektórych jednak organizacjach występują formy działalności celowo ukierunkowane na realizację zadań orientacji i poradnictwa zawodowego. Do nich można zaliczyć np. harcerstwo, które uczestniczy w organizowaniu kącików orientacji zawodowej i turniejów o tematyce zawodoznawczej; zuchy i harcerze poznają także różne formy działalności ludzkiej przez zdobywanie stopni i sprawności tematycznie związanych z zawodami i pracą ludzką.'¹³ 2.2. Instytucje działające poza systemem edukacji

Podstawowe instytucje działające w systemie orientacji i poradnictwa zawodowego poza systemem edukacji narodowej to:

-    urzędy pracy,

-    placówki służby zdrowia,

-    środki masowego przekazu,

w pewnym zakresie można do tej grupy zaliczyć także zakłady pracy, które w określony sposób wpływają na funkcjonowanie rynku pracy, chociaż ich planowa i celowa działalność na rzecz orientacji zawodowej jest na pewno w chwili obecnej ograniczona.

Urzędy pracy

W związku ze zmianami, które zaszły na rynku pracy w Polsce w roku 1989

-    istniejące wcześniej wydziały zatrudnienia i spraw socjalnych zostały na mocy Ustawy o zatrudnieniu z dnia 29 grudnia 1989 roku (Dziennik Urzędowy Ministra Pracy i Polityki Socjalnej Nr 75 z 1989 r., poz. 446) przekształcone w Biura Pracy.

Biura pracy zajmowały się przede wszystkim pośrednictwem i poradnictwem zawodowym, pomagając przede wszystkim osobom poszukującym pracy. Poradnictwo zawodowe prowadzone przez nie miało na celu udzielanie pomocy w wyborze* zawodu, zmianie zawodu lub pracy. Było ono realizowane przez:

—    informowanie o zawodach, warunkch pracy w zakładzie pracy, możliwości uzupełnienia lub podnoszenia kwalifikacji zawodowych;

-    udzielanie indywidualnych porad zawodowych;

—    współdziałanie z zakładami pracy w organizowaniu miejsc pracy dla inwalidów.⁴⁴

Na mocy Ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu z dnia 16 października 1991 roku (Dziennik Ustaw Nr 106, poz. 457) utworzono Urząd Pracy jako centralny urząd administracji państwowej podlegający Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej. Minister Pracy i Polityki Socjalnej określił w drodze rozporządzenia organizację, szczegółowe zasady i zakres działania Urzędu Pracy oraz wojewódzkich i rejonowych urzędów pracy (Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 16 grudnia 1992 roku, Dziennik Ustaw Nr 97, poz. 482),

Do zadań Urzędu Pracy należało - w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego:

— koordynowanie działań w zakresie szkolenia, orientacji i poradnictwa zawodowego na potrzeby krajowego rynku pracy, przy współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz kuratoriami oświaty.

Zaś do zakresu działania wojewódzkich urzędów pracy, dotyczącego orientacji i poradnictwa zawodowego zaliczono:

a)    koordynowanie, przy współpracy z kuratoriami oświaty, działań w zakresie szkolenia, orientacji i poradnictwa zawodowego na potrzeby regionalnego rynku pracy, prowadzonych przez istniejące na danym terenie organizacje i instytucje,

b)    udzielanie młodocianym nie pobierającym nauki oraz pełnoletnim kandydatom do pracy specjalistycznej porady w wyborze zawodu, przekwalifikowaniu lub podjęciu pracy,

c)    zlecanie wykonywania specjalistycznych badań psychologicznych i lekarskich uprawnionym do Eego jednostkom,