19543

DOBRA PRYWATNE to dobra, w stosunku do których obowiązuje zasada wyłączności (może je użytkować np. jeden producent czy konsument).

DOBRA PUBLICZNE są natomiast konsumowane wspólnie, nie ma też możliwości wyłączenia kogokolwiek z ich konsumpcji. Dobra te są zazwyczaj dostarczane przez państwo (np. obrona czy oświetlenie ulic).

Inny podział mówi o dobrach społeczme użytecznych i dobrach społecznie nieużytecznych. Podział jest możliwy dzięki społecznej ocenie danych dóbr pod względem ich przydatności, często jednak o klasyfikacji decydują tutaj względy polityczne. Dobra społecznie użyteczne (jak np. oświata czy opieka medyczna) ułatwiają redystrybucję dochodów w społeczeństwie, przyczyniają się też do wzrostu wydajności siły roboczej.

Dobra wolne i dobra publiczne są dostarczane bez pośrednictwa mechanizmu rynkowego. W przypadku tych ostatnich mogą jednak występować dobra quasi-publiczne. tzn. takie dobra publiczne, których dystrybucja następuje za pomocą mechanizmu rynkowego (np. radiofonia i telewizja) - często ten typ dóbr jest określany DOBRAMI ZBIOROWEJ KONSUMPCJI

ZASADY' RACJONALNEGO ZACHOWANIA mówią, że klient wybiera sam to. co dla niego najlepsze. Można tu też wyróżnić dwie zasady, różniące się punktem odniesienia (dostępne środki hib efekt końcowy).

•    zasada największego efektu (największej wydajności) - biorąc za punkt wyjścia posiadane środki, chcemy osiągnąć możliwie największy efekt.

•    zasada najniższych nakładów (oszczędności środków) • biorąc za punkt wyjścia efekt, jaki chcemy osiągnąć, staramy się zużyć do jego realizacji możliwie najmniejszą ilość środków.

Dokonanie wybom jednej możliwości oznacza zaniechanie innej, którą oceniliśmy jako mniej korzystną.

Pojawia się tu jednak specyficzny koszt decyzji wybom, zwany też kosztem alternatywnym.

KOSZT ALTERNATYWNY (też: koszt decyzji wyboru, koszt utraconych możliwości) to koszt, który ponosimy, wybierając daną możliwość; jest to wartość najbardziej cenionej przez nas możliwości, me wybranej w związku z decyzją wyboru innej możliwości.Z zasady ograniczonych zasobów oraz powyższego twierdzeiua o konieczności ponoszeiua kosztów alternatywnych można wyprowadzić twierdzenie o krzywej możliwości produkcyjnych- KRZYWA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH (zwana również krzywą transformacji) to graficzne przedstawieme wszystkich możliwych do wyprodukowama kombinacji dóbr. przy wykorzystaniu posiadanych aktualnie czynników wytwórczych, burymi słowy, krzywa możliwości produkcyjnych wyznacza -przy różnych rozmiarach produkcji jednego dobra - maksymalną wielkość produkcji drugiego dobra.

Rysując krzywą możliwości produkcyjnych tworzymy teoretyczny model, odkładając na osi Y ilość dobra A. na osi X ilość dobra B (hib grupy dóbr). Krzywa obrazuje możliwości wykorzystania posiadanych zasobów - każdy punkt leżący na niej jest w efektywnej gospodarce możliwy do osiągnięcia.

Z kolei punkty leżące pod krzywą (pomiędzy krzywą a układem współrzędnych) oznaczają

nieefektywne wykorzystanie zasobów. Przy danych zasobach, osiągnięcie punktów leżących nad krzywą jest z kolei niemożliwe - chyba, że nastąpi wzrost gospodarczy (powiększeme posiadanych zasobów).