1. DEFINICJA I PODZIAŁ PRAWA KARNEGO
Prawo karne materialne (zwane krócej prawem karnym) to zespół norm prawnych określających czyny społecznie szkodliwe, zwane przestępstwami, zasady odpowiedzialności za te czyny oraz kary. środki karne i zabezpieczające stosowane wobec ich sprawców.
Prawo karne możemy rozpatrywać w sensie szerokim i w sensie wąskim.
Prawo kamę w sensie szerokim dzielimy na
a) Prawo karne powszechne dzielimy ną:
L prawo karne materialne - znajdujące swój wyraz ustawowy w Kodeksie Karnym z 06.06.97r.
2. prawo karne procesowe - znajdujące wyraz w Kodeksie postępowania karnego z 06.06.97r.
3. prawo karne wykonawcze - znajdujące wyraz w Kodeksie karnym wykonawczym z 6.06.97r.
b) Prawo karne specjalne dzielmy na;
1. prawo karne skarbowe - zawarte w kodeksie karnym skarbowym,
2. prawo karne wojskowe - nie ma swej odrębnej ustawy, jest unormowane w części wojskowej" Kodeksu Karnego oraz w Dziale XV Kodeksu postępowania karnego (który normuje postępowanie karne przed Sądami wojskowymi).
Prawo karne w sensie wąskim - to tylko i wyłącznie prawo karne materialne.
Prawo karne materialne to zespól norm prawnym określających czyny społecznie szkodliwe zwane przestępstwami, zasady odpowiedzialności za te czyny oraz kary, środki karne i zabezpieczające stosowane wobec ich sprawców.
Prawo karne materialne ma:
a) podstawę prawną w ustawie - nie może być regulowane aktem prawnym niższym niż ustawa,
b) prawo karne materialne, procesowe i wykonawcze w rozumieniu szerokim określa
- prawo karne materialne - co jest przestępstwem i co za to grozi.
- prawo karne procesowe - co zrobić gdy popełniono przestępstwo i jak doprowadzić
do reakcji karnej,
- prawo karne wykonawcze - określa sposób wykonywania kary i środków karnych.
Skuteczność i surowość przepisów to surowość represji -jest to najskuteczniejsze działanie (jest to pogląd powszechny) jednak w chwili popełniania przestępstwa człowiek nie myśli o konsekwencjach.
2. ŹRÓDŁA PRAWA KARNEGO Źródłami prawa karnego materialnego są:
a) Konstytucja,
b) Ustawy, (przede wszystkim Kodeks Kamy),
c) Ratyfikowane umowy międzynarodowe,
Konstytucja wyznacza ramy prawa karnego, których ustawodawcy nie wolno przekroczyć. Wszystkie przepisy prawa muszą być zgodne z Konstytucją
Prawo karne obowiązujące w Polsce zawarte jest głównie w Kodeksie karnym z 1997 roku, stosowanym od 01.01.1998.
Kodeks karny jest obecnie głównym, ale nie jedynym źródłem obowiązującego prawa karnego. Przepisy kamę zawarte są również w tzw. ustawach dodatkowych. Ustawy te mają dwojaki charakter. Mogą to być ustawy karne szczególne, które zawierają wyłącznie lub prawie wyłącznie przepisy kamę albo ustawy typu administracyjnego, które regulują, pewną dziedzinę życia społecznego, ale zawierają też przepisy karne.
Kodeks karny dzieli się na trzy części:
- ogólną ( zawiera głównie przepisy określające zasady odpowiedzialności karnej, reguły obowiązywania ustaw karnych, katalog kar i zasady ich wymierzania),
- szczególną (zawiera przepisy o poszczególnych typach przestępstw)
- wojskową (zawiera przepisy karne odnoszące się do żołnierzy).