• Nauk społecznych (odgrywanie pewnych ról).
Samorząd terytorialny - zdecentralizowana administracja państwowa, oparta na przepisach ustawy, wykonywana przez lokalne organy niepodległe hierarchii innym organom i wykonujące zadania samodzielnie w granicach ustawy i ogólnego porządku prawnego (wg J.Ponejko - państwowa).
Wg Krońskiego- samodzielne wykonywanie zarządu przez bezpośrednio zainteresowanych.
Wg Światowej Deklaracji samorządu Lokalnego, 1985 - Prawo i powinność władz lokalnych do lokalnego regulowania i zarządzania sprawami publicznymi dla dobra społeczności lokalnej; prawo to powinno być egzekwowane przez osoby indywidualne i ciała przedstawicielskie wybrane w demokratycznych, powtarzanych co pewien czas powszechnych i równych wyborach, (naturalistyczne)
Wg Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego. 1985 - Prawo i rzeczywista zdolność społeczności lokalnej, w granicach określonych ustawą do regulowania i zarządzania na ich wyłączną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców- zasadnicza częścią spraw publicznych.
Europejska Karta Samorządu Lokalnego - (EKCL):
• Regulacja Rady Europy dotycząca samorządu,
• Swoista" konstytucja: samorządu terytorialnego,
• Stworzona w Strasburgu 15.10.1985 (weszła w życie 1.09.19..),
• Konstrukcja - preambuła i 18 artykułów- 30 postanowień,
• Ratyfikacja 20 z 30 postanowień (lOz 14),
• Ratyfikowane przez Polskę w całości w 1993,
• Kwestia nazewnictwa EKST-EKSL.
Zasady obligatoryjne - EKSL
1. Uznanie zasady samorządności terytorialnej w prawie wewnętrznym, zwłaszcza w konstytucji.
2. Określenie koncepcji samorządu terytorialnego poprzez ustalenie prawa i rzeczywistej zdolności społeczności lokalnych do kierowania (domniemane własności samorządu).
3. Realizacja tego prawa przez organy.
4. Określenie zakresu działania samorządu (konstytucja, ustawy) realizacja zadań w oparciu o zasadę subsydiarności.
5. Ochrona terytorialna granic społeczności lokalnych (zmiany- konsultacje społeczne).
6. Określenie warunków wykonania mandatów (swobodne wykonywanie uprawnień radnych).
7. Kontrola działalności społeczności lokalnych (przewidziane w konstytucji i ustawach).
8. Finansowanie społeczności lokalnych (prawo do posiadania własnych zasobów w wysokości dostosowanej do zakresu realizowanych zadań.
9. Prawo zrzeszania się społeczności lokalnych (dla realizacji określonych zadań).
10. Ochrona praw samorządu terytorialnego (prawo odwołania się do sądu).
Podstawowe czynniki samorządu terytorialnego:
1. Terytorium- wybrany obszar wydzielony ze względu na miarę jednorodną cechy (społeczne kulturowe). Wyodrębnione w drodze decyzji administracyjnej.
Terytorium rozumiemy jako : warunki naturalne wytworzone przez przyrodę i przekształcone przez człowieka. Forma ustrojów obowiązująca na terenie danego państwa.
Rodzaje podziałów terytorialnyh
• Zasadniczy (dotyczy samorządu)-_dotyczący organów terenowych o zasadniczym znaczeniu i kompetencji ogólnej (gmina powiat województwo),
• Pomocniczy (dotyczy samorządu)- dotyczy organów niesamodzielnych i pomocniczych w stosunku do organów podstawowych (dzielnice sołectwa),