20272

- obserwowanie zachowania dziecka w sytuacjach specjalnie aranżowanych - przeprowadza się w celu sprawdzenia, czy zna ono słowa pochodzące z repertuaru mowy otoczenia - daje to możliwość zbadania rozumienia słów, jak i ich zasobu.

Ilościowe bogacenie się „słownika czynnego” dziecka (czyli używanego w mowie):

-    2 lata - 300-400 wypowiadanych słów,

-    3 lata - 1 000 słów,

-    5 lat - 2 000 słów,

-    7 lat - 4 000 słów,

-    ok.12 lat-8000-10 000.

„Słownik bierny” (czyli słowa, które dziecko rozumie, ale niekoniecznie ich używa). Liczba słów składająca się na niego jest znacznie wyższa niż liczba słów w „słowniku czynnym” - w wieku 11-15 lat wynosi od 23-35 000!

Przebieg zmian jakościowych (związanych z doskonaleniem czynności poznawczych) dotyczących treści słownika:

->na początku - rzeczowniki i czasowniki (słowa oznaczające przedmioty i czynności) ->pod koniec 2.r.ż. - przymiotniki i przysłówki (dziecko dostrzega cechy przedmiotów i czynności), wzbogacenie repertuaru rzeczowników (słowa oznaczające części składowe), -> później - przyimki i spójniki (słowa określające relacje).

Wzrost abstrakcyjności używanych przez dziecko słów - ważny kierunek zmian jakościowych, wiąże się z powstawaniem i rozwojem myślenia pojęciowego; dziecko zaczyna używać:

•    nazw ogólnych i rzeczowników oderwanych (oznaczających pojęcia abstrakcyjne) -np. sprawiedliwość, dobroć,

•    określeń czynności wewnętrznych - np. przeżyć emocjonalnych, działań umysłowych,

•    przymiotników oznaczających cechy dane pośrednio, pozazmysłowe,

•    zwrotów przyimkowych wyrażających relacje logiczne - np. z powodu, przez Ciebie.

Ważne! W toku rozwoju mowy zmienia się znaczenie słów. Jedno słowo może odnosić się do różnych przedmiotów, zjawisk i czynności, które posiadają dla niego podobną wartość, a które odznaczają się wspólną, silnie narzucającą się, ale mało istotną cechą.

- np. -określenie papu może oznaczać zarówno pokarm, jak i samą czynność jedzenia!

W jaki sposób dziecko poznaje mowę?

Dziecko robi to w sposób aktywny - samo wykrywa znaczenie słów, wiążąc słyszane wypowiedzi dorosłych z towarzyszącą im sytuacją. Znaczenia słów są warunkowane przez doświadczenie dziecka i jego możliwości poznawcze.

Postępy w rozumieniu znaczenia słów:

- obiektywizacja znaczeń słów - przejawem może być np. pojawienie się i nasilenie pytań o znaczenie różnych słów usłyszanych u dorosłych (w II połowie wieku przedszkolnego),