20297

9.    Czym jest możność (can)? Odnosi się do relacji pomiędzy zdolnościami a wielkością sił zewnętrznych. Spostrzegana u działającej osoby możność jest tym większa, im bardziej zdolności osoby górują nad nieprzyjaznymi siłami zewnętrznymi.

Jest zdroworozsądkową kategorią pozwalającą ująć łącznie wpływ sił zewnętrznych i zdolności. Przy użyciu tej kategorii działanie jest zatem spostrzegane jako efekt przemnażających się czynników możności i usiłowania: Działanie = f (możność x usiłowanie)

10.    Wyjaśnij powszechność podstawowego błędu atrybucji w oparciu o model trójetapowy. Pierwszym etapem procesu atrybucji jest identyfikacja, natomiast na wnioskowanie o cechach składają się dwa kolejne etapy: automatyczny wniosek o cesze oraz kontrolowana poprawka na sytuację.

Czy Polacy narzekają na wszystko? Od czego zależy negatywizm ocen (dwa aspekty)?

Czego dotyczy teoria wniosków korespondentnych Jonesa i Davisa? W jaki sposób uznamy, że osoba obserwowana działa intencjonalnie?

Dotyczy wnioskowania o dyspozycyjnych cechach człowieka na podstawie jego działania. Wyjaśnianie ludzkiego zachowania jest tu rozumiane jako poszukiwanie korespondencji (odpowiedniości) między zaobserwowanym działaniem, in-tencją działającego człowieka (aktora) i jego predyspozycjami, czyli cechami osobowości. Wniosek korespondentny, czyli wniosek, że za obserwowanym zachowaniem ukrywa się jakaś odpowiadająca mu trwała cecha aktora, jest dla obserwatora najbardziej użyteczny, ponieważ nie tylko pozwala zrozumieć przyczyny danego postępku, ale umożliwia również przewidywanie zachowań tego samego aktora w przyszłości. Jednakże aby taki wniosek wyciągnąć, obserwator musi odpowiedzieć na dwa podstawowe pytania. Po pierwsze, czy zachowanie aktora było intencjonalne? I po drugie, jaka była intencja aktora, czyli co on właściwie chciał osiągnąć? Obserwatorzy uznają działanie za intencjonalne, jeżeli uważają, że: (1) aktor wiedział o skutkach, do jakich doprowadzi jego działanie oraz (2) miał swobodę działania i mógł swoim działaniem doprowadzić do tych skutków.

Czym jest efekt fałszywej powszechności?

Skłonność do przeceniania stopnia rozpowszechnienia własnych po-staw, poglądów i cech. dotyczy wielu własnych cech i poglądów (np. palacze przeceniają liczbę palących osób), choć nie tych najbardziej pozytywnych, gdzie ludzie wolą przeceniać raczej własną wyjątkowość (w służbie motywu autowaloryzacji).

W jaki sposób można wyjaśnić efekt pierwszeństwa?

informacje uzyskane jako pierwsze z kolei wywierają silniejszy wpływ na ocenę globalną niż informacje uzyskane w dalszej kolejności.

Wyjaśnienie pierwsze, to hipoteza spadku uwagi: w miarę otrzymywania informacji o tym samym człowieku nasza uwaga słabnie, w związku z czym kolejne dane wywierają coraz słabszy wpływ na ocenę.

Wyjaśnienie drugie, to hipoteza dyskredytowania informacji sprzecznych z już posiadaną, która odwołuje się do teorii dysonansu poznawczego (por. KONCEPGA 1) zakładającej, że ludzie aktywnie unikają sprzeczności w obrębie wyznawanych przekonań na temat tego samego obiektu i odrzucają nowe informacje sprzeczne z tymi, w które już uwierzyli

Wyjaśnienie trzecie, to hipoteza ukierunkowanego rozwijania naszego sądu o innym człowieku. Informacje otrzymane jako pierwsze dostarczają kontekstu interpretacyjnego dla danych uzyskanych w dalszej kolejności.