• Aktywność-bierność bierne struktury poznawcze nie wpływają na sterowanie zachowaniem w takim stopniu jak struktury aktywne
Deprywacja zmysłowa - pozbawienie dopływu bodźców. Eksperymenty przeprowadzone w ten sposób wykazały, że izolowanie człowieka od środowiska zewnętrznego ma destruktywny wpływ na percepcję - jest ona zniekształcona, osoby te wolniej się uczą, występują u nich lęki, halucynacje I zaburzenia emocjonalne. Deprywacja zaburza informacje w strukturach poznawczych.
Problemy:
• Nadmiar informacji powoduje, że człowiekowi coraz trudniej odnaleźć się w świecie
• Potrzebna jest więc selekcja danych: filtr informacyjny. Filtr ten jednak może działać nieodpowiednio:
o Zbyt rygorystyczna selekcja = omijanie ważnych informacji o Tendencyjna selekcja - prowadzi do błędów, ze względu na odrzucenie wszystkiego, co jest sprzeczne z przekonaniami jednostki
• Deficyt informacji w niektórych sytuacjach stymuluje czynności eksploracyjne
Rozdział II: Myślenie twórcze typu P i H.
Człowiek jest podmiotem twórczym I innowacyjnym, co może przyczynić się do rozwoju kultury.Twórczość można podzielić na (M. Boden):
• Twórczość psychologiczną = typu P: pojawia się, gdy w umyśle osoby pojawiają się pomysły. Rozwija osobiste doświadczenie.
• Twórczość historyczną = typu H: odnosi się do wynalazków, ważnych odkryć itd. Ta twórczość ma wkład do kultury.
jakie są źródła twórczości? Istnieją dwa podejścia:
1. Model konfliktowy (Freud) - twórczość jest wynikiem frustracji potrzeb, motywów, wewnętrznych konfliktów.
2. Model spełnienia (Maslow, Rogers) - twórczość służy aktualizacji, samorealizacji jednostki. Źródłem jest więc wewnętrzna harmonia.
3. Podejście poznawcze: istnienie motywacji poznawczej uruchamianej przy spotkaniu rzeczy nowych, sprzecznych, niepewnych. Jest to polimotywacja.
Nieciągłość procesu twórczego: Zjawisko olśnienia (Iluminacji) - związana z teorią inkubacji. Iluminacja jest możliwa, gdy Jest poprzedzona myśleniem nieświadomym (Wallas).
Przebieg procesu twórczego - dwa podejścia:
1. Teoria zeitgeistu - wynalazki i odkrycia determinowane są „duchem czasu”, a nie cechami osób, które coś wynalazły, to tłumaczy pojawianie się tych samych wynalazków w kilku miejscach globu naraz
2. Teoria związana z uzewnętrznieniem osobowości twórcy - sztuka służy ekspresji jednostki, to tłumaczy to, że niektórzy wielcy ludzie w historii wyprzedali swoją epokę
Determinanty twórczości:
• Flamulce zewnętrzne
• System nagród
• Społeczeństwo jako stymulator (Kotarbiński)
• Swoboda zewnętrzna