21797

• James Steuart (1712 - 1780) Szkocki arystokrata, ekonomista, zapoczątkował badania nad teorią wzrostu gospodarczego. Nie podzielał wiary w skuteczność zasady wolności gospodarczej w odróżnieniu od innych wymienionych krytyków merkantynizmu. Opowiadał się za interwencjonistyczną polityką państwa, którego najważniejszym zadaniem być powinno otrzymywanie równowagi miedzy podażą dóbr na rynku, a popytem na te dobra. Jednym słowem państwo miało dbać o to by dóbr nie brakowało na rynku jak i też przeciwdziałać sytuacjom, w których byłoby tych dóbr za dużo.

Fizjokratyzm -    physis - natura    (władza natury)

kratos - władza

W 1750 r. we Francji powstał nowy nurt ekonomiczny nazywany fizjokratyzmem. Przedstawiciele tego nurtu uważali, że prawa ekonomiczne mają równie obiektywny charakter jak prawa fizyki, prawa przyrody, a ich poznanie jest równie pożyteczne dla polityki gospodarczej jak poznanie praw mechaniki przez konstruktora, który chce stworzyć jakąś maszynę i aby ją ona mogła powstać, działać musi on poznać pewne prawa fizyczne. Tak samo ekonomista po to by móc się zajmować zjawiskami gospodarczymi musi znać podstawowe prawa ekonomiczne.

Podstawą doktryny fizjokratycznej była teza o panowaniu przyrody, a więc istnieniu pewnego porządku naturalnego, ustanowionego przez opatrzność, przez stwórcę. W zgodzie z tym naturalnym porządkiem świata, naturalnym porządkiem rzeczy ma pozostawać porządek społeczny, gospodarczy i stąd wzięła się właśnie nazwa tego kierunku (fizjokratos - czyli władza natury). To natura rządzi światem, rządzi również zjawiskami i procesami społecznymi oraz gospodarczymi.

Fizjokratyzm to nic innego jak wykorzystanie praw natury w formułowaniu polityki, podstawowych praw ekonomicznych, to także pogląd, że funkcjonowaniem gospodarki rządzą prawa natury.

Co było przyczyną powstania tego nurtu, co zadecydowało o powstaniu fizjokratyzm u będącego także gloryfikacją rolnictwa i pracy na roli.

♦    Jako pierwszy czynnik należałoby wymienić wzrost zainteresowania rolnictwem jako odmienną od produkcji manufakturowej formą lokaty kapitału. Zysk przynosiły handel oraz praca produkcyjna, manufakturowa. Zaczęto również dostrzegać, iż praca na roli może także być poważnym źródłem zysku,

♦    Po drugie to wzmożone zainteresowanie rolnictwem, sprawami wsi wynikało z trudnej sytuacji w jakiej znalazło się w tym czasie rolnictwo francuskie, targane wówczas różnymi klęskami nieurodzaju

♦    Po trzecie można także mówić o pewnego rodzaju intelektualnej modzie na sprawy wsi. Woltaire, który żył w tym okresie kiedy fizjokratyzm powstawał, złośliwie określił tę sytuację słowami „po 1750 roku wysokie sfery towarzyskie nasycone operami, komediami, romansami zabrały się do rozprawiania o zbożu"

System ekonomiczny fizjokratyzm u (składał się z trzech zasadniczych koncepcji):

*    Koncepcja porządku naturalnego,

*    Koncepcja dochodu czystego Francoisa Quesnay'a (czyt. Fransisa Kene),

*    Koncepcja obiegu dóbr Francoisa Quesnay'a.

Poznajmy bliżej te koncepcje. Fizjokratyzm to władza porządku naturalnego czy też panowanie sił przyrody. Przyroda rządzi się swoimi własnymi prawami, które człowiek poznaje w wyniku doświadczenia, w kontakcie z otaczającą naturą oraz za pomocą rozumu. Przyroda ogranicza swobodę człowieka (z powodu praw przyrody nie możemy zamieszkiwać np. biegunów, w Polsce nie możemy uprawiać cytrusów, ludzie przemieszczają się z miejsca na miejsce chodząc, a nie latając bo po porostu nie mają skrzydeł itd. Jesteśmy uzależnieni od praw przyrody). Człowiek będąc ograniczony przez