23235

1.    ze wzg. na etap uprawiania nauki:

-    metody badawcze; metody systematyzacji; metody wykładu;

2.    ze wzg. na źródła uznawania twierdzeń naukowych: metody empiryczne (aposterioryczne)

metody aprioryczne;

3.    ze wzg. na zasięg stosowania metody: metody stosowane we wszystkich naukach; metody osobliwe dla poszczególnych nauk;

WYKŁAD 2 i 3 - 14.03.2009

Teoria - przyglądać! się badać:

Teoria jest rezultatem rozważań na temat oglądanego przedmiotu.

Teoria naukowa - uporządkowany zbiór zdań orzekających o badanej przez daną naukę dziedzinie rzeczywistości.

Różnie wygląda budowa teorii, zależy to od typu nauki.

Działalność! badawcza - w życiu codziennym mamy do czynietua z okazjonalną działalność! badawczą. Działalność badawcza w zakresie nauk jest zaplanowana, przemyślana, świadomie stosuje się dobraną metodę naukową.

Typologia nauk:

Podział na dedukcyjne (matematyka, logika formalna) i empiryczne;

Podstawowe różnice - podstawowa różnica tkwi w tym. ze w odróżnieniu od badań empirycznych w badaniach matematycznych me stosuje się obserwacji atu eksperymentów w celu uzasadniaiua twierdzeń;

Czasem matematyka i logika określane są mianem apriorycznych nauk.

Główne wymogi stawiane tym naukom, od nauk empirycznych wymaga się by dostarczały środków do trafnych przewidywali zjawisk;

Od teorii w naukach dedukcyjnych wymaga się tego by były bezpieczne;

W naukach dedukcyjnych - w skład teorii wchodzą systemy aksjomatyczne, zbiory zdań wyprowadzane z przyjętycli na początku aksjomatów (pewnik - przyjmuje się bez dowodu, bez udziału doświadczema). Poprzez wnioskowania dedukcyjne (dająnam gwarancję prawdziwości wniosków przy właściwości) dochodzi się do dalszych twierdzeń (tez).

W naukach empirycznych formułujemy twierdzenia o rzeczywistości na podstawie spostrzeżeń zmysłowych ważną rolę odgrywa wiedzę, którą posiadamy.

Hipotezy wyjaśniające:

twierdzema dlaczego prawdopodobnie tak. a tak jest; hipotezy poddaje się sprawdzaniu;

-    hipotezy dorażiue jako prawdziwe - nie potwierdzone i nie zaprzeczone

Teorie formułowane na gruncie nauk empirycznych rozwiniętych mają charakter idealizujący (zawierają zdania idealizujące).

Podział nauk (typologia):

1.    nauki przyrodnicze:

2.    nauki społeczne;

W. Dilthey dokonał rozróżnienia nauk przyrodniczych i humanistycznych, o kulturze oraz jej wytworach.

Te nauki są metodologicznie odmienne.

Dla nauk przyrodniczych jest charakterystyczne to. że wobec przyrody zajmujemy stanowisko me zaangażowanego obserwatora.

W naukach humanistycznych jesteśmy zaangażowanym uczestnikiem.

Dilthey zapoczątkował spór pomiędzy naturalizmem i antynaturalizmem.

Natur aliści twierdzą że nad zasadniczym rysem jakiejkolwiek nauki jest odkrywanie praw umożliwiających przewidywanie i wyjaśnianie zjawisk.

Antynaturalizm - sądzą że status metodologiczny nauk społecznych jest całkowicie odmienny od statusu metodologicznego nauk przyrodniczych, dlatego że:

procesy społeczne są na tyle złożone, że odkrywanie autentycznych praw społecznych jest niemożliwe; zachowania ludzi podlegają woli. dlatego są nieprzewidywalne;