17727

Magdalena Chodak gr. IV (wtorkowa)

Przedawnienie a terminy zawite

Wstęp

Upływ czasu niewątpliwie należy do faktów niezależnych od woli i zachowania ludzi (tzw. zdarzeń), które rzutują na stosunki cywilnoprawne, powodując ich powstanie, zmianę lub ustanie i wywołując określone skutki prawne dla stron. Cbo wiązujące prawo rozróżnia cztery rodzaje skutków, tworząc podstawę do dla czterech instytucji prawnych:

*    zasiedzenia (instytucja prawa rzeczowego 172 -176 k.c),

*    przemilczenia (instytucja prawa rzeczowego),

*    przedawnienia (charakterogólny 117 -123 k.c.)

» oraz tzw. terminów zawity:h, nazywany:h też terminami prekluzyjnymi. (charakter ogólny) Wszystkie te cztery instytucje obejmuje się łączną nazwą: dawność Termin ten jest używany na oznaczenie wszystldch tych instytucji, które wiążą określone skutki z niewykonywaniem przez uprawnionego jego prawa przez czas w ustawie określony. Skutki te są ujemne dla uprawnionego, a przynoszą korzyść innej osobie.

Przepisy” normujące skutki prawne upływu czasu mają charakter przepisów prawa bezwzględnie obowiązującego. Strony nie mogą w drodze porozumienia ani uchylić działania tych przepisów, ani zmienić ustanowionych terminów.

W tym miejscu zajmiemy się sytuacją utraty przysługujących danemu podmiotowi praw, jeśli me realizuje on ich w określonym czasie. Przedmiotem analizy stanie się więc przedawnienie i terminy zawite. Ich odróżnienie ma ważne znaczenie z uwagi na to, iz nioą za sobą odmienne konsekwencje prawne.

1. Cel, pojęcie i zakres instytucji przedawnienia

Ustawodawca, wprowadzając tego rodzaju regulacje, bierze pod uwagę interesy obu stron. Wychodzi bowiem z założenia, że nie zasługuje na ochronę uprawniony, który pozostając bezczynny i me dba o swoje sprawy. Bezczynno* ta, która trwa długi okres, pozawala mniemać drugiej stronie, że nie istnieją żadne skierowane przeciwko niej uprawnienia. Ivbżna nazwać to więc funkcją dyscyplinującą - ustawodawca chce zmusić uprawnionego do realizacji swych praw w odpowiednim terminie. Poza tym, po upływie bardzo długiego czasu bardzo trudno jest jakiś fakt udowodnić (system prawny boi się popełnienia błędu, a po 10 latach wzrasta ryzyko nietrafnego rozstrzygnięcia: świadkowie już nie żyją lub nie pamiętają co się wydarz^o, dokumenty giną lub zostają zniszczone. Ustalenie stanu prawnego na podstawne niepełnych, często tylko przypadkowo zachowanych dowodów może prowadzić do krzywdzących lub niewłaściwrych rozstrzygnięć.).

Istota przedawnienia polega na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie (dłużnik), może uchylić się od jego zaspokojenia korzystając z zarzutu przedawnienia. Przedmiotem przedawnienia mogą być wyłącznie cywilnoprawne roszczenia majątkowe (art. 117§1 k.c.). Co to dokładnie oznacza?

1.    Roszczenie to prawo żądania od indywidualnie określonej osoby ściśle określonego zachowania się. Stąd też nie ulegają przedawnieniu uprawnienia, które nie dają się zakwalifikować jako roszczenia, czyli np. uprawnienia kształtujące, prawa podmiotowe bezwzględne jako takie (np. prawo własności) itp.

2.    Majątkowy charakter roszczenia

Oprócz tego, uprawnienie musi mieć charakter majątkowy. Majątkowe roszczenia to takie, w przypadku których da się określić wartość ich przedmiotu (np. roszczenie o wydanie konkretnej