W Polsce najważniejsze sprawy związane z obligacjami uregulowane są w kilku aktach prawnych:
- ustawie o obligacjach,
- ustawie o obrocie instrumentami finansowymi,
- ustawie o ofercie publicznej,
- ustawie o finansach publicznych,
- w Kodeksie cywilnym.
Obligacjami obraca się na rynku pierwotnym i wtórnym. O rynku pierwotnym obligacji mówimy wtedy, gdy obligacje są sprzedawane pierwszemu właścicielowi. Następnie obligacje trafiają na rynek wtórny, gdzie odbywa się właściwy nimi obrót. Rynek pierwotny obligacji skarbowych w Polsce to przetargi obligacji lub oferta sprzedaży za pośrednictwem biur maklerskich. Rynek wtórny obligacji w Polsce to Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie.
W Polsce największą popularnością wśród inwestorów cieszą się obligacje Skarbu Państwa. Emitowane są one od czerwca 1992 roku. Obligacje skarbowe stanowią podstawowy instrument finansowania deficytu budżetowego i długu publicznego. Łączną wartość nominalną obligacje skarbowych wyemitowanych w każdym roku ściśle określa ustawa budżetowa.
Obligacje skarbowe są to papiery dłużne, które są emitowane przez państwo i które w swojej istocie są formą oprocentowanej pożyczki, jakiej obywatele państwa kupujący je udzielają skarbowi państwa. Jest to rozwiązanie bardzo popularne dla celów szybkiego zyskiwania pieniędzy przez rządy i bardzo szeroko stosowane, a wśród odbiorców tego typu papierów dłużnych znajdują się nie tylko osoby indywidualne, ale także na przykład fundusze inwestycyjne, a nawet rządy innych państw.
Polskie obligacje skarbowe to papiery wartościowe na okaziciela.
Sprzedawane są na przetargach prowadzonych przez Narodowy Bank Polski lub sieć sprzedaży detalicznej. Bezpośrednio na przetargu mogą nabywać tzw. uczestnicy przetargu (np. banki), pozostali korzystają z ich przedstawicielstwa.
Skarb państwa emituje różnego typu obligacje. W tej części zajmiemy się tzw. papierami detalicznymi, czyli przeznaczonymi w szczególności dla inwestorów indywidualnych.
Można je podzielić na dwa rodzaje: oszczędnościowe i rynkowe.
• Oszczędnościowe
• dwuletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe o stałym oprocentowaniu (DOS),
• czteroletnie indeksowane oszczędnościowe obligacje skarbowe (COI)
• emerytalne dziesięcioletnie oszczędnościowe obligacje o zmiennej stopie procentowej (EDO)
• Rynkowe
• obligacje trzyletnie o zmiennej stopie procentowej (TZ),
Do funkcji obligacji należą:
• Funkcja pożyczkowa (emitent otrzymuje kapitał, którym może rozporządzać w okresie spłaty zaciągniętego długu)
• Funkcja lokacyjna (nabywając obligacje obligatariusz inwestuje w ten sposób wolne środki finansowe)
• Płatnicza (to możliwość regulowania zobowiązań poprzez przeniesienie obligacji przez aktualnego jej właściciela na wierzyciela, oznacza to, że obligacja może w pewnym stopniu zastępować pieniądze)
• Obiegowa (właściciel może przenosić obligacje na inny podmiot)