2373

Podwładny nie może odwołać się do sądu, a jedynie służy mu tzw rekurs hierarchiczny, czyli możliwość złożenia skargi na niższy organ do organu wyższego stopnia.

Pod wpływem doktryn liberalizmu kształtuje się model liberalnego państwa prawnego. Dla liberalnego państwa kapitalistycznego charakterystyczne jest jego określenie jako państwa pełniącego funkcję nocnego stróża. Jego rola miała koncentrować się na zapewnieniu obrony, zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego czy na zabezpieczaniu działalności wielokonkurencyjnej gospodarki kapitalistycznej, choć uznawano potrzebę prowadzenia działalności uzupełniającej przez państwo, ale przeciwstawiano się działalności państwa w sferze socjalnej. Liberalizm w dziedzinie politycznej pod wpływami szkoły prawa natury domaga się zagwarantowania „naturalnych praw jednostki" wobec państwa. Wpływ idei liberalizmu na działanie administracji idzie w dwu kierunkach. Po pierwsze, z idei liberalizmu płynie płynie wniosek o ograniczenie wpływu administracji na obywateli w stopniu maksymalnym. Po wtóre, najważniejszą zasadą staje się ochrona porządku prawnego i to przed naruszeniami jej ze strony administracji, a w celu ochrony wolności obywatelskich. W konsekwencji prowadzi to do związania administracji ustawą. Szczególne znaczenie w państwie liberalnym ma doktryna trójpodziału władz. Administracja zostaje podporządkowana parlamentowi. Parlament staje się najwyższym kontrolerem rządu, a przede wszystkim ustala, a zarazem ogranicza działalność administracji poprzez stanowione przez siebie prawo. Sens polityczny tego rozwiązania opiera się na przeciwstawieniu władzy administracyjnej społeczeństwu. Parlament, jako reprezentant społeczeństwa, ustala granice działania administracji, która przecież w okresie państwa absolutnego nadużywała swej władzy wobec jednostki i dlatego należy się zabezpieczyć przed powtórzeniem podobnej sytuacji.

Państwo kapitalistyczne w okresie liberalizmu przybiera z reguły najpierw postać monarchii konstytucyjnej a następnie republiki. Aparat administracji jest tylko podporządkowany innej władzy. Początkowo jest jeszcze podporządkowany nadal panującemu, ale już za pośrednictwem odpowiedzialnych przed parlamentem ministrów; następnie podporządkowywuje się go albo prezydentowi albo rządowi. Zdobyczą społeczną państwa liberalnego jest samorząd terytorialny oraz różnego rodzaju samorządy specjalne. Tworzy to w konsekwencji na kontynencie europejskim charakterystyczny dualizm władz terenowych: administrację rządową i samorządową.

3. Rola prawa w administracji publicznej

Prawa jest jednym z czynników kształtujących administrację publiczną. Administracja nie tylko stosuje prawo ale również je tworzy (tylko prawo typu wykonawczego). Nakaz działania administracji publicznej na podstawie prawa jest istotnym elementem ustroju państwa prawa. Niestety nasuwa to wiele problemów. Np. jak daleko ma sięgać ingerencja prawodawcy. Chodzi o spór czy działalność administracji ma być twórcza, swobodna, a admin. Ma się kierować względami celowości, byleby tylko działała w ramach ustaw, czy też należy wyznaczyć jej ścisłe granice normami prawa, aby ukrócić jej samowolę. Po pierwsze chodzi o postulat