- xeroderma pigmentosiun - zespół skóiy pergaminowej - enzym naprawy defektywny, opalanie powoduje zmiany: czerniak skóry
- mutacje genów odpowiedzialnych za prawidłowy system immunologiczny => brak ochrony przed onkogenami; Ataxia-Telangiectasia prowadzi do leukemii
- onkogeny, protoonkogeny (przechodzą w onkogeny)
- infekcja wirusowa (wirusy onkogenowe => onkogeny wirusowe : podobne do naszych, aktywacja)
- syndrom Blooma (dop.: nie znalazłam nigdzie informacji co to w ogóle jest)
LECZENIE
~ naświetlania, chemioterapia ~ najlepiej jak rak mały i bez przerzutów ~ decyduje szybkość (nawet dni!)
~ terapia mieszana przy przerzutach (chemia + naświetlania)
~ chemioterapeutyki:
- cytostatyki
- niszczą też komórki zdrowe, uszkadzają wątrobę, komórki nowotworowe są wrażliwsze
~ odporność nowotworu na cytostatyki: MDR 1 i 2 => produkty - białka, pompy błonowe, usuwają cytostatyki => chemioterapia przestaje działać (oporność niespecyficzna), dlatego od początku stosuje sie koktajl cytostatyków ~ terapia genowa:
• różne metody, bo różne typy i przyczyny nowotworów
• szczepionki nowotworowe: odporność na poziomie immunologicznym, lizaty z komórek nowotworowych zwiększają poziom IgG, IgL, cytokinin, IL2, IL8, IL6 (leczy czerniaka), + interferon (przedwwirusowy) => to wszystko wydłuża życie o kilka lat; działa np. na raka nerek, guzy na innych organach
• odpowiednie geny wprowadza się in situ do komórek nowotworowych, do guza: korekta fenotypu przez zmianę genotypu
uwrażliwienie komórek nowotworowych: gen z wirusa HCV - koduje kinazę tymidynową która poprzez ufosfoiylowanie nietoksycznego acyklowitu (lek) sprawia, że jest on toksyczny dla nowotworu, wbudowuje się do nowopowstającego DNA, blokuje replikację => w efekcie giną komórki nowotworu a nie zdrowe
• inaktywacja genu (onkogenu) przez wprowadzenie supresorów
• dodanie antysensownego DNA do komórek nowotworowych, blokada ekspresji
~ profilaktyka, wczesna diagnostyka, zdrowy tiyb życia, rozmowy w rodzinie, w zupkach chińskich jest barwnik sudan!; nie jeść taniej żywności; metale ciężkie; woda zakażona ~ na Dolnym Śląsku najwięcej nowotworów
GENETYKA CZŁOWIEKA
dziedziczenie cech psychicznych i fizycznych
- mutacje u o* nie mają wpływu na dzieci ( do 55 roku życia mogą mieć dzieci), ? 35-38 lat: w tym przedziale pojawiają się częściej ciąże mnogie (dwujajowe)
- Dalilberg zauważył te zależności
- bliźnięta monozygotyczne (jednojajowe): ta sama płeć, różne tylko mutacje somatyczne, 2% wszystkich dzieci, 1,9 % przeżycia w USA
dobry model do badań genetycznych (różnice między wpływem środowiska a genotypem, uwarunkowaniami kulturowymi, społecznymi itp.)
- zapadalność na gruźlicę większa u rodzeństwa niebliźniaczego lub bliźniaków dwuzygotycznych dziedziczenie cech psychicznych:
2