25234

Nieformalne umowy, które nie bvłv kontraktami

Przeobrażenie pactów w kontrakta

-    pacta powstawały w odpowiedzi na potrzeby społeczne i gospodarcze

-    jeśli dobrze funkcjonowały, ulegały spopularyzowaniu

-    z czasem stawały się prawem zwyczajowym

-    kiedy otrzymywały osobną ochronę procesową stawały się kontraktami

-    tak powstało wiele kontraktów realnych i konsensualnych

Pacta nuda - gołe umowy

-    zawierane w wyniku swobodnego porozumienia na zasadzie wzajemnego zaufania

-    nie podlegały ochronie procesowej, nie można było na ich podstawie wnieść actio

-    można się nimi jednak zasłaniać na zasadzie ekscepcji,

np. wierzyciel występuje przeciw dłużnikowi z powództwem o zwrot długu (condictio certae creditae pecuniae), dłużnik powołuje się na nieformalną umowę o odroczenie płatności (pactum)

-    można je zabezpieczyć poprzez stipulatio

Pacta adiccta - umowy nieformalne,

dołączone do kontraktów i chronione powództwem kontraktowym

-    modyfikowały zobowiązania bonae fidei, przede wszystkim emptio venditio

-    mogły zwiększać obowiązki dłużnika, np. dodatkowe płacenie odsetek

wierzyciel dochodził je poprzez actio

-    mogły zmniejszać obowiązki dłużnika, np. rozłożenie należności na raty,

dłużnik zasłaniał się nimi jako exceptio

Pacta praetoria - umowy nieformalne

uznane i chronione według prawa pretorskiego

-    sankcjonowały umowy, w których przyrzeczenie składała tylko jedna strona

-    iusiurandum voluntarium - umowy dobrowolnej przysięgi

-    strony mogły uniknąć procesu

umawiając się o prywatne rozstrzygnięcie poprzez złożenie przysięgi

-    albo wierzyciel przysięgał, że dług istnieje, wtedy dłużnik płacił,

-    actio de iureiurando - powództwo o zapłatę długu,

jeśli dłużnik nie zapłacił mimo przysięgi

-    albo dłużnik przysięgał, że dług nie istnieje, wtedy wierzyciel nie ubiegał się o jego zwrot

-    excepdo iurisiurandi - zarzut przeciw wierzycielowi,

jeśli ten wytoczył proces mimo przysięgi dłużnika

-    constilutum debili - przyrzeczenie wypełnienia w określonym terminie

już istniejącego zobowiązania

-    dłużnik otrzymuje przedłużenie terminu zapłaty

-    często poprzez stipulatio zastrzegano, że w przypadku ponownego nie dotrzymania terminu

dłużnik musi zapłacić dodatkowo 50% sumy dłużnej

Pacta legitima - uzyskały ochronę procesową za dominatu, w oparciu o indywidualne decyzje cesarzy

-    przykłady pacta legitima, które uzyskały ochronę za Justyniana

-    compromissum - kompromis