Ochrona posiadania: I niezależna od ochrony własności, przysługiwała wszystkim posiadaczom; w prawie poklasycznym przybrały postać zwykłych powództw)
-retincndae posscssionis - interdykty służące do utrzymania naniszonego posiadania, zakazywały użycia przemocy
a) interdykty uti possideteis - posiadaczem zostaje ten, kto w chwili wydania interdyktu był posiadaczem niewadliwym, dotyczy nieruchomości
b) interdykt utruhi - odnosił się do ruchomości, głównie niewolników; przy posiadaniu miał pozostać ten, kto w ciągu roku od wydania interdyktu (potem litis contestatio - moment zawiązania sporu) posiadał te rzecz w sposób niewadliwy.
-recuperandae possessionis służące do odzyskania posiadania, nakazywały zwrot rzeczy
a) unde vi - przysługiwał niewadliwemu posiadaczowi, którego wyzuto z posiadania przemocą (ograniczenie roczne)
b) de vi armata -ochroną objęci także posiadacze wadliwi; jeśli odebrano mu rzecz przy użyciu siły zbrojnej
c) de precario - przeciw prekarzyście, który nie oddał rzeczy
*w prawie justyniańskim interdykty unde vi i de vi armata zostały połączone w jeden środek procesowy
-adipiscendae posscssionis służące do nabycia posiadania
a) sałwiański - ustanowienie zastawu umownego na inwentarzu, z którego można zaspokoić wierzytelność (wynajmujący nie będzie płacił czynszu - rodzaj zabezpieczenia)
b) quorum bonorum - umożliwiał dziedzicom prawa pretorskiego wejście w posiadanie rzeczy spadkowych
1. Nabycie coroore et animo;
a) corpus:
-nabycie pierwotne - akt objęcia rzeczy w fizyczne władanie, musiał być wyraźny (traditio
-przeniesienie posiadania: rzeczy ruchome - z ręki do ręki; nieruchomości - wejście na grunt i obejście go w całości ( potem objęcie gruntu wzrokiem i wolą)
b) animus:
-nabycie pierwotne - akt fizycznego zawładnięcia rzeczą przy użyciu siły świadczył o woli -przeniesienie posiadania - o woli świadczył charakter porozumienia między stronami
2. Nabycie solo animo - bez wręczenia rzeczy, jedynie przez zmianę dotychczasowej podstawy władania, na podstawie porozumienia stron
-traditio brevi manu - przeniesienie posiadania dzierżyciela na mocy samej umowy między stronami - dotychczasowy dzierżyciel stawał się posiadaczem
-constitutum possessorium - przeniesienie posiadania na mocy samej umowy z nabywcą, przy czym dotychczasowy posiadacz pozostaje nadal dzierżycielem, z tym, że w imieniu nowego nabywcy
3. Nabycie posiadania przez inne osoby:
-wolne i niepodległe władzy - początkowo niemożliwe, oprócz nabycia przez prokuratora w interesie właściciela i opiekuna w interesie dzieci
-osoby podległe władzy - za pośrednictwem osób podległych władzy możliwe nabycie posiadania rzeczy do peculim; właściciel stawał się posiadaczem corpore et animo nawet gdy niewolnik nabył rzecz bez jego wiedzy, chyba, że rzecz nabyta w drodze przestępstwa
Utrata posiadania:
-śmierć posiadacza -brak corpus lub animus:
alporzucenie rzeczy z zamiarem wyzbycia się jej posiadania bhicieczka schwytanego zwierzęcia