25926

2.    klasyfikacji tych zagrożeń, występujących w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i międzynarodowej. przydatnej w polityce ochrony środowiska.

3.    znaczenia zagadnień globalnych, które można rozwiązywać jedynie na drodze międzynarodowych porozumień i pod warunkiem, że narody wyrażają gotowość wspólnego działania dla wspólnego dobra.

4.    potrzeby zwołania ogólnoświatowej konferencji ONZ nt. ochrony środowiska, dla której w raporcie zawarto katalog podstawowych problemów, wymagających rozpatrzenia na forum międzynarodowym.

W czerwcu 1972 roku odbyła sie w Sztokholmie pierwsza tego typu konferencja z udziałem przedstawicieli najwyższych władz ze 113 krajów, na której to ochrona środowiska podniesiona została do rangi podstawowej funkcji państwa. Owocem tej konferencji był zbiór 26 fundamentalnych zasad, znany pod nazwa ..Deklaracji Sztokholmskiej w Sprawie Ochrony Środowiska” (16.06.1972.). Na konferencji tej powołano również do życia międzynarodową instytucję UNEP (United Nations Environmental Programm), jako wyspecjalizowaną agencję ONZ. posiadającą swoje organy, a zwłaszcza Radę Zarządzającą z siedziba w Genewie i Sekretariat Rady w Nairobi (Kenia). Do dziś aktualne zasady sformułowane w Deklaracji Sztokholmskiej stanowią wytyczne polityki ochrony środowiska, jaką powinny prowadzić państwa w skali lokalnej i we współpracy międzynarodowej, w zakresie rozwoju badan naukowych, rozwiązań prawnych i techniczno-organizacyjnych, kształcenia i dokształcania.

Zasada pierwsza podkreśla prawo człowieka nie tylko do wolności i równości, ale i do odpowiednich warunków życia, zaznaczając przy tym, że ponosi on jednocześnie poważną odpowiedzialność za ochronę i poprawę środowiska naturalnego dla obecnych i przyszłych pokoleń.

Zasada druga mówi o potrzebie ochrony zasobów naturalnych ziemi, obejmujących powietrze. wodę. glebę, florę i faunę poprzez staranne planowanie przedsięwzięć gospodarczych i odpowiednie zarządzanie zasobami.

Dalsze zasady wskazują na potrzebę wstrzymania procesu zatruwania przyrody ekotoksy-nami, tak w skali lokalnej jak i globalnej. Wytyczne w tym zakresie znalazły swoje odzwierciedlenie w wielu późniejszych konwencjach międzynarodowych, ratyfikowanych przez kraje członkowskie ONZ. w tym i przez Polskę. Z ważniejszych należałoby wymienić:

-    Konwencję Paryską (1974) o ochronie mórz i oceanów'.

-    Konwencję Genewską (13.07.1979, ratyfikowaną przez Polskę w 1985 roku) w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza,

-    Konwencję Wiedeńską (22.03.1985, ratyfikowaną przez Polskę w 1992 roku), o ochronie

warstwy ozonowej.

-    liczne konwencje i umowy bi- i multilateralne dotyczące problemów ochrony środowiska określonych ekosystemów, np. basenu Morza Bałtyckiego (ratyfikowaną przez polski Sejm w 2000 roku).

Zasady zawarte w Deklaracji Sztokholmskiej podkreślają również znaczenie i potrzebę racjonalnego planowania przy lokalizacji przemysłu lub rozwijaniu miast i osiedli, jako podstawowego instrumentu godzenia konfliktów między potrzebami rozwoju, a potrzebami ochrony i poprawy środowiska. Zwraca się w nich również uwagę na konieczność podejmowania wysiłków w dziedzinie upowszechniania wiedzy na temat zagrożeń ochrony środowiska, tak wśród młodzieży, jak i dorosłych. Pow inno się również tworzyć w arunki dla swobodnego dostępu do wyników badań naukowych i doświadczeń w rozwiązywaniu problemów środowiskowych.

Każda z tych 26 zasad, mimo upływu ponad 30 lat od ich ustanowienia, zachowuje nadal swoją aktualność. Doszły natomiast nowe, sformułowane na drugiej, ogólnoświatowej konfe-

2