- Banonia docta- uczona Bolonia, tak nazywano to miasto
- doktorzy i mieszczanie bolońscy podkreślali przy każdej okazji światowe znaczenie swojego studium „Petrus ubique pater, legum Bononia mater" (jak Piotr-papież- jest wszędzie ojcem, tak Bolonia jest matkę wszystkich praw ziemskich)- tak głosił napis na pieniądzach wbijanych przez bolońską mennicę
- Bolonia nie była tylko siedzibą uniwersytetu, ale i także ośrodkiem rzemiosła i handlu, związanych ściśle z pracą naukową
- znajdowało się tu największe centrum produkcji książek, tu pracowały setki kopistów, introligatorów, miniaturzystów, wytwórców pergaminu i księgarzy; stąd eksportowano książki, rzecz jasna rękopiśmienne, do całej Europy
Cechą charakterystyczna uniwersytetu w Bolonii było to, że w ramach jednego studium generale istniało kilka uniwersytetów, każdy z nich posiadał odrębną organizację, z własnym rektorem, ogólnym zgromadzeniem studentów, nacjami, urzędnikami technicznymi. Najpierw ukształtował się podział na dwa uniwersytety prawnicze. Jeden grupował studentów z Włoch, drugi studentów z zagranicy, podział ten zarysował się po konstytucji Fryderyka I z 1158, gdzie odmienne przywileje przyznano studentów miejscowym (citramontany) i studentom zagranicznym (ultramontan). Już u schyłku XII istniały w Bolonii te dwa uniwersytety, lecz w XIII uformował się trzeci uniwersytet dla studentów ARTIUM. Na początku musieli zapisywać się do dwóch uniwersytetów prawniczych, zajmowali tam pozycje podrzędne, nie mogli uczestniczyć w wyborach rektora. Jednak w XIII wiek i sytuacja się zmieniła; Studenci i profesorowie sztuk wyzwolonych korzystali ze sławy, jaką w świecie zdobyły bolońskie studia prawa, do Bolonii ściągali wybitni mistrze i słuchacze medycyny, filozofii, klasycznych artes, gramatyki, retoryki. Wtedy wzrosło zapotrzebowanie na stworzenie trzeciego uniwersytetu „artystów".
Powstał przed rokiem 1220. Prawnicy byli bardzo niechętni awansowi sztuk wyzwolonych, twierdzili, że jest to zlepek różnych dziedzin i metod. W początkach XIV wzmocnił swoja pozycję do tego stopnia, że opory prawników stały się bezprzedmiotowe. Odtąd występował na równi z uniwersytetami prawniczymi. Była to wspólna uczelnia dla wszystkich studentów- bez rozgraniczenia na pochodzenie. Najważniejszą grupę stanowili tutaj studenci medycyny
Ta niepowtarzalna struktura uniwersytetu bolońskiego zaczęła tracić na znaczeniu już w wieku XIV. Nastąpiło to z chwilą, gdy miasto przyznało stałe pobory profesorom. Odtąd zniknęła stała konkurencja między profesorami i ich zależność finansowa od studentów, która była odstawową przyczyna przewagi studenta nad profesorem.
Pepo- prawnik, prowadził wykłady, tzw. z wolnej stop, nieograniczony ani kontrolą władz miejskich ani też kościelnych
Irenriusz- fundator szkoły, wykładowca prawa rzymskiego
- większość studentów była uboga
- młodzież studiująca korzystała z wielu swobód- nie podlegała władzy państwowej ani kościelnej, nie musiała się zbytnio liczyć z profesorami, jedyną władzą, której nie dało się uniknąć był zarząd miasta, który zabiegał o to, by studentom, nie opłacały się burdy w mieście
- był stworzeniem niezwykle ruchliwym i drażliwym
- obrażał się łatwo na władze miejskie czy państwowe a złe traktowanie, na mistrzów, którzy źle lub drogo uczyli, na surowość sądów
- migracje studentów w poszukiwaniu lepszego, tańszego miejsca nauki
- zamożni studenci byli bardzo życzliwie przyjmowani w mieście, głównie z tego względu, że stanowili szansę dla rozwoju gospodarczego, co wiązało się ze wzrostem zamożności obywateli
- lenistwo: pałętanie od profesora do profesora, by nie stracić przywilejów studenckich; „wieczni studenci", którzy chodzili na wykłady, by nie utracić przywilejów, ale nigdy nie przystępowali do egzaminów;
- rozrywki:
- picie: karczma, gospoda stanowiła ośrodek życia towarzyskiego, koleżeńskich spotkań i pijatyk (wino i piwo, bowiem herbaty i kawy jeszcze nie znano)
- śpiewanie piosenek, tamburyny, gitary, gwizdy, słowa nieprzyswojone, przekleństwa
- obyczaj „grania: na naczyniach kuchennych
- gra w kości, która wówczas zastępowała grę w karty
- wyścigi oraz walki zwierząt (koty, psy, konie)
- 6 grudnia, święto studentów, św. Mikołaja- śpiewy, tańce, przedstawienia
- święto nacji
- karnawał: okres zabawy co dzień