265

2. wewnętrzne - uwarunkowania ustrojowo-systemowe, geograficzno-przyrodnicze, społeczne, wyznaczanie poziomu społeczno-gospodarczego

toąrjunkpw^

1.    Otoczenie międzynarodowe ma wpływ na możliwości i ograniczenia polityki ekonomicznej, które wynikają z położenia geograficznego, determinującego sytuację kraju i możliwości współpracy z innymi krajami.

2.    Uwarunkowania wynikające z sytuacji międzynarodowej, z przynależności danego kraju do określonych ugrupowań militarnych, politycznych i gospodarczych pociągają za sobą konsekwencje w rodzaju przyjmowania na siebie zobowiązań, które trzeba wypełniać. Ograniczenia i uwarunkowania wiążą się z przynależnością do rozwijających się wspólnot polityczno-gospodarczych, np. UE, a także międzynarodowych organizacji gospodarczych - WTO (Światowa Organizacja Handlu).

3.    Czynnikiem uwarunkowań zewnętrznych są warunki wymiany, tzw. „terms of trade"

-    stosunek wg. którego towary eksportowane są wymieniane za granicą na towary importowane. Określa się go najczęściej w formie wartościowej. Im wskaźnik cenowy terms of trade jest wyższym tym lepiej dla kraju eksportującego.

4.    zadłużenie wobec zagranicy (stan zobowiązań i należności w stosunku do zagranicy)

-    problemem stają się warunki regulowania zobowiązań (koszty obsługi kredytów)

5.    stan i strukturę zagospodarowania regionów przygranicznych krajów sąsiednich

Uwarunkowania wewnętrzne

•    czynniki przyrodnicze (bogactwa naturalne) - zasoby surowców mineralnych, wody, gleb, lasów. Środowisko naturalne jest nośnikiem zasobów występujących w ilościach ograniczonych, niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej oraz do zaspokajania potrzeb biologicznych i społecznych człowieka.

•    uwarunkowania materialne - wyposażenie kraju w majątek trwały produkcyjny i infrastrukturalny. Od majątku trwałego zależy poziom efektywnego zatrudnienia zasobów pracy żywej i wykorzystanie zasobów naturalnych. Stan infrastruktury określa poziom życia i zaspokajania potrzeb indywidualnych i społecznych.

•    uwarunkowania ludzkie - podstawowe znaczenie mają: liczba i struktura ludności kraju oraz struktura narodowościowa. Liczba i struktura ludności określa potencjał zasobów pracy żywej kraju oraz liczebność różnych grup odbiorców produkcji społecznej. Uwarunkowania te wyznaczają możliwości i potrzeby w dziedzinie kształtowania zatrudnienia, rozbudowy infrastruktury społecznej. Bardzo ważny dla polityki gospodarczej jest stosunek społeczeństwa do władzy, która tę politykę formułuje i prowadzi. Mówi się także o pozytywnych i negatywnych cechach charakteru narodowego i jego wpływie na zachowania przedstawicieli różnych nacji w procesie gospodarczym.

Mówiąc o uwarunkowaniach musimy rozpatrywać je w kategoriach czasu (długo- i

krótkookresowe).

Cele polityki ekonomicznej w krajach kapitalistycznych:

•    tworzenie warunków umożliwiających rozwój przedsiębiorstw prywatnych

•    przełamanie ograniczeń koniunkturalnych

•    zapewnienie stałej stopy wzrostu gospodarczego

•    pełne zatrudnienie

•    stabilizacja cen

•    równowaga bilansu płatniczego

•    poprawa warunków bytowych ludności przez kształtowanie stopy wzrostu gospodarczego