26539

-    zastawca nie mógł w jednym czasie wielokrotnie zastawić tej samej rzeczy

-    zastawowi najczęściej podlegały wartościowe ruchomości

-    hipoteka zastaw umowny

-    zastawca pozostawał zarówno właścicielem jak i posiadaczem

-    mógł w tym samym czasie wielokrotnie zastawić tą samą rzecz

-    instytucja z czasów późnej republiki

-    narodziła się, aby sprostać potrzebom drobnych dzierżawców uprawiających rolę,

którzy obciążali liipoteką swoje narzędzia pracy

Powstanie zastaw u

-    umowa - prywatna, nieformalna,

przy pignus miała charakter kontraktu realnego (patrz zobowiązania)

-    dodatkowa klauzula - do innej umowy,

powodującej powstanie podstawowego zobowiązania, np. w kontrakcie najmu

-    zwyczaj lub przepis prawa - sytuacje, w których umowa nie jest konieczna,

np. na budynku dla wierzyciela, który udzielił kredytu na budowę; na całym majątku dla zabezpieczenie roszczeń fiskusa

-    decyzją sędziego dla celów egzekucyjnych

Przedmiot zastaw u

-    res corporales

-    nieruchomości i ruchomości, także niewolnicy

-    za dominatu - hipoteka generalna na całym majątku obecnym i przyszłym

-    możliwość zastawu res incorporales

(wierzytelności, użytkowania, emfiteuzy, superficies itp.)

Realizacja zastawu

-    w przypadku nie wykonania zobowiązania przez dłużnika

-    zaspokojenie wierzyciela z przedmiotu zastawionego, który zabezpieczał należność

-    yindicatio pignoris - powództwo o wydanie rzeczy obciążonej

-    przysługiwało każdemu zastawnikowi

-    wzorowane na rei vindicatio

-    szczegółowy sposób uregulowania należności określano w umowach, możliwości:

-    Iex commisoria - klauzula przepadku

-    własność rzeczy obciążonej przechodzi na wierzyciela

-    Konstantyn Wielki - zabronił jej, zbyt surowa

-    pactum de yendendo - sprzedaż rzeczy obciążonej

-    nadwyżkę ponad swoją należność musiał zwrócić dłużnikowi

-    najbardziej rozpowszechnione

-    obowiązywało hipotetycznie, nawet wtedy, gdy strony specjalnie się nie umówiły

-    wielokrotne obciążenie hipoteką

-    pierwszy zastawnik sprzedawał rzecz

-    wierzyciele zaspokajali się w kolejności ustanowienia hipoteki

-    zastawy uprzywilejowane, zaspokajane poza kolejnością:

-    liipoteką ustawowa na rzecz fiskusa

-    hipoteka generalna żony dla zabezpieczenia roszczenia o zwrot posagu