System zamknięty dotyczy kontynentalnej Europy. Dokonuje się subsumcji (odnalezienie i zmiana abstrakcyjnej normy w normę skonkretyzowaną)
lus controyersum - prawo sporne
Pośród prawników nie ma sformalizowanej hierarchii (poza posiadaniem przywileju), ważniejszy jest ten, który posiada większy autorytet.
Dwie szkoły prawa do połowy II wieku, później nie da się prowadzić podziału politycznego. Prawdopodobnie wytworzyły się ze względu na podział w senacie na frakcje. Jeśli występują kontrowersje między nimi, to wybór rozwiązania najbardziej funkcjonalnego.
Sabinianie |
Prokulianie |
Masurius Sabinus -wywodzi się z plebsu, ale podniesiony do rangi ekwity. Związany z Augustem i Tyberiuszem. Posiada przywilej ius responendi od Tyberiusza |
M.A. Labeo - z republikańskiej arystokracji, przeciwnik Augusta i nowego systemu. Odmawia mu uczestnictwa w komisjach |
Następca Cassius Longinus |
Następcy: Nerva i Proculus |
Filozofia: -stoicyzm -zmiana formy nie ma wpływu na neumę, dlatego przetworzenie rzeczy niema wpływu na jej tożsamość |
Filozofia: -perypatetyka -gdy zmienia się formę rzeczy, to ta dawna przestaje istnieć a powstaje nowa; osoba, która przetworzyła jest właścicielem |
Rodzaje prac prawniczych:
• Literatura kazuistyczna:
• Quaestiones zapytania faktyczne i fikcyjne
• Disputationes
• Responsa - zbiory faktycznie udzielonych odpowiedzi na rzeczywiste casusy
• Komentarze
• do edyktu - najobszerniejszy należy do Pomponiusza
• do innych prawników - najpopularniejszy Ad Quintum Mucium, Ad Sabinum
• do aktów normatywnych
• zbudowane lemmatycznie - analiza poszczególnych słów