IMG$97

?.3 Czynnik czasu w procesie transformacji

Wszelkie zmiany dokonują się w czasie, taka zmiana wymaga czasu Szybkość procesu nie jest dowodem powodzenia przedsięwzięcia. Transformacja to długotrwały proces. Bo nie można odgórnie stworzyć rynku, tylko prawno-instytucjonałne warunki jego działania.

Proces przemian nie może być w pełni kontrolowany przez państwo (rozproszona wiedza). Polityka gospodarcza państwa winna kształtować warunki stymulujące przebieg procesu przemian: tworzyć prawa i instytucje, prywatyzować sektor państwowy, kontrolować przestrzeganie prawa, porządkować sfery stosunków monetarnych przez reformy sektora bankowego oraz odpowiednią politykę emisji pieniądza. Ordnungspolitik: reforma instytucjonalna.

Rozdział 3 Zmiana systemowa

I. Regulacja, porządek, chaos — zarys perspektywy badawczej |, 1 Transformacja - uwagi wstępne

Transformacja to przemiana, zanik starego i narodziny nowego porządku. Jest możliwa gdy siły integrujące dotychczasowy system osłabną, ważna jest też zdolność systemu do wtórnej integracji, do zwalczenia sił odśrodkowych i wytworzenia nowych do zorganizowania całości. Transformacja to proces globalny, obejmuje całość systemu społeczno-ekonomicznego, przenika struktury, instytucje, idee, ludzi.

1.2    Wybór perspektywy badawczej

Ekonomię transformacji cechuje pluralizm metod badawczych i podejść teoretycznych, a także różnorodność osiąganych wyników. Ekonomia jest mozaiką różnorodnych szkół, i trzeba wybrać dobrą płaszczyznę na tworzenie i funkcjonowanie instytucji społecznych. W ekonomii transformacji brak jednego podejścia teoretycznego, występują w niej warunki bliskie modelowi wolnej konkurencji.

1.3    Uporządkowanie i regulacje w systemie

Istotą transformacji jest przemiana porządku społeczno-ekonomicznego. Porządek to ułożenie elementów w systemie zgodnie z pewną regułą by zmieściły się w indywidualnych ramach zachowań ekonomicznych. W gospodarce rynkowej zasadą uporządkowania struktur jest wolność i formalnoprawna równość podmiotów gospodarujących. Właściwe uporządkowanie w systemie jest podstawąjego sprawnego i skutecznego funkcjonowania.

Podstawowym elementem układu regulacji są instytucje oraz wiedza. Instytucje to zbiór norm prawnych i zwyczajowych, wyznaczających społecznie akceptowalny zakres zachowań podmiotów gospodarujących. Wiedza lo skrystalizowana i ustrukturyzowana informacja, nośnikami wiedzy są ludzie. Wiedza konkretna odpowiada danej chwili i sytuacji, regulująca zachowanie jednostek w konkretnych okolicznościach życia gospodarczego. Wiedza nieartykułowana: to zdolność do rozwiązywania problemów, przedsiębiorczość, skłonność do określonych zachowań, moralność Wspólnym mianownikiem instytucji i wiedzy jest informacja.    r •    '

13 Proces gospodarczy i nierównowaga

Działanie jednostek gospodarujących cechujących się przedsiębiorczością lokuje się w obszarach nierównowagi. Nierównowaga ta staje się dla przedsiębiorcy bodźcem do

Nierównowaga jest skutkiem niewiedzy i niedoskonałej informacji. ma mstYtncionałna - dgnm^yrarja i przemiana

aienia system pod wpływem czasu, zmiany mogą mieć dwojaki charakter: 1-zmienia się elementy i powiązania w systemie przy zachowaniu istotnej części jego smdaun 2-zmianom podlegają same instytucje. Ta druga jest drastyczna i ostateczna, gdy nie ma jaz innego wyjścia.

5