18223

2

Tak np. przedmiot położony płaską powierzchnią na płaszczyźnie stołu obrabiarki lub przyrządu (płaszczyzna xy) ma odebrane trzy stopnie swobody (trzy punkty nie leżące na jednej prostej tworzą płaszczyznę), a więc może obracać się dookoła osi „z" i przesuwać w kierunku osi „x" i „y" (rys. 3.2). Nie można natomiast przesuwać się w kierunku osi „z”, czemu przeciwdziała siła dociskająca do stołu obrabiarki lub własny ciężar oraz zmieniać swego położenia naokoło osi „x" i „y". Gdy chcemy podobnemu przedmiotowi, jaki przedstawiono na rys. 3.2, odebrać dalsze trzy stopnie swobody musimy go

2

PirabiBut puzllftrkmy trrech ztcprJ swobody.

oprzeć o dalsze trzy punkty, przy czym dwa z nich powinny leżeć w jednej płaszczyźnie (y, z), a trzeci w (x, z), tak jak przedstawiono na rys. 3.3

SchemM u&telanJ* przedmiotu o lu zbicie prostopadłośćw pracstrami.

Ustalenia innych brył geometiycznych dokonuje się również za pomocą sześciu punktów oporowych. Przy ustalaniu przedmiotu np. o kształcie walca, które najłatwiej ustala się na pryzmach. Wałek ustawiony na pryzmie ma odebrane 4 stopnie swobody: 1, 2, 3, 4 (rys. 3.4). Chcąc ograniczyć dalsze stopnie swobody, a więc przesunięcie wzdłuż osi oraz obrót wokół tej osi, musimy dać punkt oporu 5 oraz opór 6 (np. wpust ustawiony w odpowiedni rowek na wałku).