18287

rodzinę od tysięcy innych rodzin. Z perspektywy systemowej rodzina to swoisty, powiązany

układ pozycji i ról, niezależnych od pełniących je konkretnych osób, a więc ojciec, matka,

mąż, żona, dziadek, babcia, syn, córka, wnuczek, wnuczka, teść, teściowa, zięó, szwagier,

wujek, ciotka itp. Z perspektywy strukturalnej rodzina to swoista sieć relacji pomiędzy

rozmaitymi pozycjami i rolami rodzinnymi: małżeństwo, ojcostwo, braterstwo, pokrewieństwo, władza rodzicielska, spadkobranie. Na tym aspekcie skupiali często uwagę

antropologowie społeczni, odkrywając ogromne różnice dzielące struktury pokrewieństwa

w różnych społecznościach (np. Claude Levi-Strauss, Edward Leach). Z perspektywy

aktywistycznej rodzina to „życie rodzinne", to co się dzieje w rodzinie, a więc zbiór

swoistych działań podejmowanych przez członków rodziny: współżycie seksualne, wspólne

gospodarowanie, wychowanie dzieci, wspólne posiłki, kolacja wigilijna, ale także spory

rodzinne, konflikty małżeńskie i wiele innych. Z perspektywy kulturalistycznej rodzina to

swoisty zbiór reguł - norm I wartości - dotyczących np. zalotów I zawierania małżeństw,

przedmałżeńskich stosunków seksualnych, dopuszczalności rozwodów, odnoszenia się do

siebie małżonków, autorytetu ojca lub matki, powinności dzieci, odpowiedzialności za

starzejących się rodziców, regulacji urodzin, aborcji itp. I znów antropologia społeczna, a

także porównawcze studia nad rodzinami współczesnymi pokazują, jak wielkie różnice

„kultur rodzinnych" występują pomiędzy rozmaitymi społecznościami. Wreszcie z perspektywy zdarzeniowej czy polowej patrzymy na rodzinę jako płynną i zmienną

przestrzeń działań i interakcji, w której zmiany dokonują się nieustannie w skali codziennego „krótkiego trwania", ale także w skali „średniego trwania", np. w ciągu roku, i

wreszcie w skali „długiego trwania", z roku na rok. Na przykład, członkowie rodziny

rozchodzą się rano do swoich zajęć: do szkoły, do pracy, na zakupy - rodzina ulega więc

rozproszeniu, istnieje tylko w stanie „wirtualnym" (w świadomości swoich członków, a

także znajomych, sąsiadów) i tylko w sensie materialnych rani swojego istnienia (pusty dom,

mieszkanie), aby znów odzyskać realność socjologiczną wieczorem, gdy wszyscy spotykają

się przy kolacji i telewizorze. W ciągu roku zmienna intensywność i formy życia rodzinnego

znaczone są takimi datami jak tradycyjne święta, ferie szkolne, urlopy, wyjazdy służbowe